Η Ευρωπαϊκή Ένωση εντείνει τη μάχη κατά της κλιματικής κρίσης θέτοντας στο στόχαστρο έναν από τους βασικούς υπαίτιους της αστικής ρύπανσης: τα παλιά και μεταχειρισμένα αυτοκίνητα. Αυτά τα οχήματα, συχνά άνω των 15 ετών, εκπέμπουν δυσανάλογα υψηλές ποσότητες ρύπων, συνεισφέροντας σε επιβλαβείς συγκεντρώσεις μικροσωματιδίων, NOₓ και CO₂ στις ευρωπαϊκές πόλεις.
Η Ε.Ε., υπό την πίεση των στόχων βιωσιμότητας για το 2030 και 2050, ετοιμάζει ένα πλέγμα αυστηρών μέτρων που θα περιλαμβάνει αυστηρότερους τεχνικούς ελέγχους, πρόστιμα για υπέρβαση εκπομπών και περιορισμούς κυκλοφορίας σε αστικές περιοχές. Η Ελλάδα, με τον παλαιότερο στόλο αυτοκινήτων στην Ε.Ε., βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο οικονομικών κυρώσεων και ανατροπών στον κλάδο αυτοκινήτου.
Πού βρίσκεται η Ελλάδα στην Ευρώπη σε ρύπανση και ηλικία στόλου
Η Ελλάδα καταγράφει: Μέση ηλικία αυτοκινήτων: 17+ έτη (έναντι 11 ετών στην Ε.Ε.), ποσοστό οχημάτων με πρότυπα κάτω του Euro 4: 42%+. Πόλεις με υπερβάσεις ορίων ρύπων PM10 και NO₂: Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα.
Αυτή η εικόνα δεν είναι μόνο ανησυχητική περιβαλλοντικά, αλλά και οικονομικά αφού κάθε νέο μέτρο της Ε.Ε. επιβαρύνει ιδιαίτερα τις ελληνικές οικογένειες και επιχειρήσεις που βασίζονται στα μεταχειρισμένα αυτοκίνητα.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναθεωρεί λοιπόν το νομοθετικό πλαίσιο για τα παλιά αυτοκίνητα με στόχο να πιέσει τις χώρες και τους καταναλωτές να τα αποσύρουν ή να τα αντικαταστήσουν. Θα υπάρξουν λοιπόν αυστηρότερες τεχνικές επιθεωρήσεις για οχήματα άνω των 10 ετών, τα οποία θα υποβάλλονται σε ετήσιο έλεγχο εκπομπών (NOₓ,μικροσωματίδια) με συσκευές real-time μετρήσεων στα ΚΤΕΟ. Αν αυτά βρεθούν εκτός ορίων – δεν θα επιτρέπεται η κυκλοφορία.
Δημιουργία ζωνών χαμηλών εκπομπών σε όλες τις μεγάλες πόλεις
Όλες οι μεγάλες πόλεις στην Ε.Ε. υποχρεούνται να θεσπίσουν LEZ (Low Emission Zones). Σε αυτές δεν θα επιτρέπεται η είσοδος σε αυτοκίνητα κάτω του Euro 5/6 και οι παραβάτες θα πληρώνουν πρόστιμα έως και 300€ ανά ημέρα.
Η Ε.Ε. μετατρέπει την πολιτική για τα παλιά αυτοκίνητα σε μια σειρά από οικονομικά αντικίνητρα, με στόχο να πιέσει για γρήγορη απομάκρυνση των ρυπογόνων οχημάτων από την κυκλοφορία. Οι κυρώσεις θα επηρεάσουν τόσο κατόχους όσο και εμπόρους. Οι οδηγοί λοιπόν με αυτοκίνητα προδιαγραφών Euro 1 έως Euro 4 θα βρίσκονται στο στόχαστρο. Τα βασικά πρόστιμα περιλαμβάνουν πρόστιμο κυκλοφορίας σε ζώνες χαμηλών ρύπων: 150–300€/ημέρα ανάλογα την περιοχή.
Πρόστιμο για μη συμμόρφωση σε τεχνικούς ελέγχους: έως 500€ εάν αποτυγχάνει σε εκπομπές και αναδρομικές χρεώσεις τελών κυκλοφορίας για οχήματα που διατηρούνται πάνω από επιτρεπόμενα επίπεδα ρύπων.
Σε πολλές πόλεις ήδη εφαρμόζονται πειραματικά μέτρα. Η τελική μορφή του κανονισμού προβλέπει, απαγόρευση εισόδου παλαιών οχημάτων (π.χ. Αθήνα, Παρίσι, Βαρκελώνη) με αυτόματη σάρωση πινακίδων και επιβολή προστίμου μέσω καμερών, ενώ προβλέπεται ακόμα και δυνατότητα δήμευσης του οχήματος σε περίπτωση συνεχόμενων παραβάσεων.
Ελλάδα: Πρωταθλήτρια στη Ρύπανση
Η Ελλάδα κινδυνεύει να υποστεί το μεγαλύτερο πλήγμα στην Ε.Ε. από τα νέα μέτρα, καθώς συνδυάζει παλιό στόλο με ρύπους, ανεπαρκείς τεχνικές υποδομές και ιδιαίτερα υψηλό ποσοστό μεταχειρισμένων εισαγωγών.
Οι Επιδράσεις στις Εισαγωγές Μεταχειρισμένων Αυτοκινήτων
Οι ελληνικές επιχειρήσεις που εισάγουν μεταχειρισμένα θα επηρεαστούν σοβαρά αφού αναμένεται να υπάρξουν νέες απαιτήσεις τεχνικού ελέγχου από χώρες προέλευσης, αδυναμία πώλησης Euro 4 και κάτω, ενώ αναμένεται περιορισμός σε οχήματα χωρίς ψηφιακό ιστορικό ελέγχου.
Η Ελλάδα λοιπόν πρέπει να κινηθεί άμεσα ώστε να προστατευτεί από τις νέες κυρώσεις. Η πολιτεία λοιπόν θα μπορούσε να θεσπίσει αυξημένες επιδοτήσεις για νέα EV ή Euro 6+, μια επιβράβευση απόσυρσης (π.χ. bonus 1.000€ για κάθε παλιό όχημα) αλλα και ειδικά προγράμματα leasing για χαμηλά εισοδήματα.
