Του Γιάννη Κορομήλη
Α΄ΑΥΤΕΞΟΥΣΙΟ ΚΑΙ ΜΟΙΡΟΛΑΤΡΙΑ
Ο ποιητής Κ. Βάρναλης, όπως γράφαμε και χθες στη στήλη, αποδοκιμάζει καυστικά τους «Μοιραίους», τους μοιρολάτρες, τους ανθρώπους που έχουν αφεθεί στη μοίρα τους και δεν αντιδρούν παρά πίνουν και κλαιν την κακή τους μοίρα. Εκτός από το χαρακτηρισμό «μοιραίοι» τους προσπάπτει και τους εξίσου υποτιμητικούς και προσβλητικούς «δειλοί», δηλαδή χωρίς θάρρος, τόλμη, γενναιότητα, και «άβουλοι», χωρίς δική τους θέληση, αποφασιστικότητα, ανάληψη πρωτοβουλιών κ.λ.π. Και το χειρότερο όλων: «σαν τα σκουλήκια κάθε φτέρνα/ όπου μας εύρει μας πατεί».
Δεν μιλάει βέβαια για όλο το λαό, αλλά για κάποια παρέα που τα πίνει κάθε βράδυ στην «υπόγεια ταβέρνα» για «να πάνε κάτω τα φαρμάκια». Όμως αυτή η παρέα αντιπροσωπεύει το μεγαλύτερο τμήμα του λαού. Που δεν πιστεύει – όπως ο ίδιος ο ποιητής – στον κομμουνισμό, στην κοινωνική επανάσταση, στην αταξική κοινωνία, παρά αφήνεται απελπισμένο στην κακή του μοίρα προσδοκώντας τη σωτηρία του από «κάποιο θάμα!» Και ασφαλώς ο Κ.Β. σε θαύματα δεν πιστεύει…
Αν και το ποίημα γράφτηκε σε παλιότερη εποχή, περιγράφει ωστόσο μια παρόμοια με τη σημερινή κατάσταση. Η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας υφίσταται τα πάνδεινα κι όμως και τώρα, δεν αντιδρά.
Εχει περιέλθει σε μια κατάσταση αποχαύνωσης, αφασίας, απραξίας αν και κάθε σήμερα είναι χειρότερο από το χθες. Μοιάζει να κατατρύχεται από τα ίδια κακά που ο ποιητής περιγράφει στο ποίημα που προαναφέραμε. Εύκολα κι εμάς σήμερα θα μας χαρακτήριζε «δειλούς, μοιραίας κι άβουλους αντάμα». Θα τους αξίζαμε άραγε αυτούς τους ταπεινωτικούς χαρακτηρισμούς;
Στο ερώτημα αυτό «σκοντάφτουμε» σ’ ένα πρόβλημα που για αιώνες απασχόλησε και απασχολεί τα λαμπρότερα μυαλά της ανθρωπότητας . Κι επιπλέον απαντάται κι απαντιέται, με τον ένα ή άλλο τρόπο, από τις μεγαλύτερες θρησκείες στον κόσμο. Κι επίσης από πολιτικούς και οικονομικούς επιστήμονες και φιλοσόφους.
Στην ουσία πρόκειται για το ζήτημα της ελευθερίας (ή μη) της βουλήσεως του ανθρώπου, για την ύπαρξη ή μη του αυτεξούσιου του. Πιο πέρα φτάνει στο αν τελικά υπάρχει μοίρα, τύχη, πεπρωμένο, κισμέτ, οπότε ο άνθρωπος είναι το αδύναμο ον που υποτάσσεται, εκών άκων, στα «γραμμένα», στα γονίδιά του ή όπου αλλού ή αν δεν υπάρχουν όλα τούτα. Παρά πλάστηκαν και επιβλήθηκαν από τους πονηρούς ή τους αφελείς «για νάναι για τους «άμυαλους παγίδα»;
Ας δούμε το ερώτημα αναλυτικότερα. Αξίζει. Αφού μας αφορά όλους μας. Κι αγκαλιάζει όλες τις εκφάνσεις και όλες τις πλευρές της ζωής μας. Ατομικής ή κοινωνικής. Στο χώρο των θρησκειών κυριαρχεί θα λέγαμε (αριθμητικά τουλάχιστον) η μοιρολατρία, το κισμέτ των Μωαμεθανών. Στην Ορθοδοξία πιστεύουμε στην ελευθερία του ατόμου, στο αυτεξούσιον. Όταν μάλιστα προ καιρού, εξαιτίας του θανάτου μιας τρίχρονης μικρούλας από την «επάρατο», απευθύνθηκα σ΄ ένα φωτισμένο μοναχό του Αγίου Όρους ρωτώντας τον τι έφταιξε το άκακο αυτό αγγελούδι, γενικότερα ποιες είναι οι αιτίες του κακού που μαστίζουν την ανθρωπότητα και σε τελευταία ανάλυση ποιος κυβερνάει αυτό τον κόσμο ο Θεός ή ο Σατανάς, ο σεβάσμιος γέροντας μου απάντησε:
«Ο Θεός ασφαλώς. Πλην όμως ο Κύριος σέβεται απολύτως την ελευθερία των ανθρώπων, όλων και του καθενός ξεχωριστά. Και οι άνθρωποι είτε το εκμεταλλεύονται για να προσπορισθούν ατομικά οφέλη, είτε είναι ανίκανοι να το κατανοήσουν και να αντέξουν το βάρος της ελευθερίας που τους χαρίστηκε. Κι η επιστήμη από την πλευρά της ξεκόπηκε από το Θεό.
» Έτσι προέκυψαν όλα τα κακά: Η κακοποίηση της Φύσης, η μόλυνση του περιβάλλοντος κλπ, κλπ. με όλες τις βλαβερές συνέπειες για τους ανθρώπους, αδιακρίτως της ηλικίας».
Συνεχίζεται
