Πέντε μεγάλα ελληνικά επιχειρηματικά σχέδια αποκτούν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του νέου ενεργειακού χάρτη της Ανατολικής Μεσογείου και της ΝΑ Ευρώπης, ενισχύοντας τη θέση της χώρας ως πύλης ενεργειακού εφοδιασμού για την περιοχή. Οι συμφωνίες που υπεγράφησαν στις 6 και 7 Νοεμβρίου στο πλαίσιο της Υπουργικής Συνάντησης της Συνεργασίας για τη Διατλαντική Ενεργειακή Συνεργασία (P-TEC), παρουσία εκπροσώπων της κυβέρνησης και της αμερικανικής ενεργειακής αγοράς, δίνουν νέα δυναμική στη στρατηγική της Ελλάδας.
Πέντε σχέδια που αλλάζουν τον ενεργειακό χάρτη
Η ελληνική παρουσία στη Σύνοδο συνοδεύτηκε από ουσιαστικές εμπορικές συμφωνίες και στρατηγικές συνεργασίες:
1. Κάθετος διάδρομος φυσικού αερίου
Οι Διαχειριστές Συστημάτων Μεταφοράς Φυσικού Αερίου Ελλάδας, Βουλγαρίας, Ρουμανίας, Μολδαβίας και Ουκρανίας υπέγραψαν κοινό αίτημα προς τις ρυθμιστικές αρχές για την έγκριση δύο νέων οδεύσεων: Route 2 (από τον πλωτό σταθμό LNG Αλεξανδρούπολης) και Route 3 (από τον TAP). Το Route 1, που ξεκινά από τη Ρεβυθούσα, έχει ήδη εγκριθεί.
Η μείωση των ταριφών («διοδίων») και η ενίσχυση της μεταφορικής ικανότητας του δικτύου θα επιτρέψουν τη διέλευση μεγαλύτερων ποσοτήτων φυσικού αερίου μέσω Ελλάδας, αντικαθιστώντας σταδιακά το ρωσικό φυσικό αέριο έως το 2027 και ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας.
2. Μακροχρόνια συμφωνία LNG από τις ΗΠΑ
Η ATLANTIC – SEE LNG TRADE (AKTOR – ΔΕΠΑ Εμπορίας) υπέγραψε ιστορική συμφωνία με τη Venture Global για την προμήθεια 0,5–1,5 εκατ. τόνων LNG ετησίως, για διάστημα 20 ετών από το 2030. Παράλληλα υπεγράφησαν μνημόνια κατανόησης για επανεξαγωγή LNG στην Ουκρανία (Naftogaz) και στη Ρουμανία (NOVA POWER & GAS, Transgaz), με συνολική ποσότητα έως 1,4 εκατ. τόνους.
Πρόκειται για την πρώτη μακροχρόνια συμφωνία προμήθειας LNG από αμερικανική εταιρεία προς την Ελλάδα.
3. Ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου
Η διασύνδεση 3.000 MW, που αναπτύσσει η Elica Interconnector του ομίλου Κοπελούζου, συνοδεύεται από εγκατάσταση 9,5 GW ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στην Αίγυπτο. Το έργο βρίσκεται στο στάδιο χαρτογράφησης του βυθού και έχει ήδη ισχυρή ελληνική συμμετοχή: 60 ελληνικές βιομηχανίες έχουν υπογράψει προ-συμφωνίες αγοράς ενέργειας. Ένα σημαντικό ποσοστό της ισχύος θα προορίζεται για εξαγωγή.
4. Ενεργειακή τροφοδότηση της Κύπρου από το Ισραήλ
Η Energean προτείνει την κατασκευή νέου υποθαλάσσιου αγωγού που θα συνδέει την πλωτή μονάδα παραγωγής και αποθήκευσης Energean Power με την Κύπρο, αξιοποιώντας το κοίτασμα Katlan στο Ισραήλ. Το σχέδιο στηρίζεται από την κυβέρνηση του Ισραήλ και ανοίγει νέες δυνατότητες ενεργειακής διαφοροποίησης για την Κυπριακή Δημοκρατία.
5. Γεώτρηση στο Ιόνιο με συμμετοχή ExxonMobil
Η προγραμματισμένη γεώτρηση ύψους 100 εκατ. δολαρίων στο «μπλοκ 2» δυτικά της Κέρκυρας αποκτά νέα προοπτική μετά την είσοδο της ExxonMobil στην κοινοπραξία (με μερίδια από Energean και Helleniq). Εφόσον τα σεισμικά δεδομένα επιβεβαιώσουν τα κοιτάσματα, θα αποφασιστεί παραγωγική γεώτρηση με επενδυτικό βάθος έως 5 δισ. δολάρια. Μια τέτοια ανακάλυψη υδρογονανθράκων μπορεί να αποτελέσει καθοριστικό σημείο καμπής για την Ελλάδα και την ΕΕ.
Η ελληνική γεωπολιτική ενίσχυση μέσα από την ενέργεια
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου υπογράμμισε ότι η Ελλάδα αξιοποίησε:
- τη γεωγραφική της θέση,
- τις σύγχρονες υποδομές,
- τη στήριξη ΕΕ και ΗΠΑ για απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο,
- τη σταθερότητα του ελληνικού οικονομικού περιβάλλοντος.
Με αυτόν τον συνδυασμό η Ελλάδα αναδεικνύεται σε πύλη εισόδου αμερικανικού LNG, βασικό κόμβο μεταφοράς ενέργειας και κρίσιμο κρίκο του αναπτυξιακού διαδρόμου προς Κεντρική και Βορειοανατολική Ευρώπη, περιορίζοντας τον ρόλο της Τουρκίας στον νέο ενεργειακό χάρτη.
Στο τραπέζι και η διασύνδεση Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ
Σε παράλληλες συζητήσεις προχωρά η επικαιροποίηση των μελετών για το Great Sea Interconnector, με στόχο την εξεύρεση νέων επενδυτών και την επανεκκίνηση του μεγάλου έργου ηλεκτρικής διασύνδεσης.
