Η στρατιωτική θητεία στη νέα εποχή και ο θεσμός της εφεδρείας σε νέα βάση που θα ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις και προκλήσεις σύμφωνα και με όσα έχουν δείξει οι πόλεμοι που είναι σε εξέλιξη έχει αποτελέσει ένα θέμα που ο Νίκος Δένδιας έχει θίξει από την αρχή της θητείας του στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Στις εξαγγελίες του ο Δένδιας άλλωστε έχει δηλώσει ότι η αναδιοργάνωση του θεσμού της εφεδρείας αποτελεί μία από τις κύριες προτεραιότητες του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας στο πλαίσιο της «Ατζέντας 2030».
Ο Στρατός των Πολιτών
Ενώ συνηθίζει να λέει ότι ο «Στρατός των Πολιτών» παραμένει μέχρι ο βασικός πυλώνας της Άμυνας μας.
Στους στόχους του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας για την σύγχρονη εφεδρεία είναι αυτή να είναι θεσμικά κατοχυρωμένη, μέσα από την υιοθέτηση ενός δυναμικού μοντέλου που θα έχει ως βασικό άξονα τη διαρκή επιχειρησιακή εκπαίδευση σε ρεαλιστική βάση. Ζητούμενο είναι, όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές να αποδίδει υψηλή προστιθέμενη αξία στους εκπαιδευόμενους, αναγνωρίζοντας εμπράκτως τη συμβολή των εφέδρων στην Εθνική Άμυνα της Πατρίδας μας.
Στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας αναγνωρίζουν ότι ο θεσμός της εφεδρείας σήμερα, απέχει πολύ από το να λειτουργεί ικανοποιητικά και να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες επιχειρησιακές απαιτήσεις των Ενόπλων Δυνάμεων.
Οι αριθμοί
Αν και όπως επισημαίνουν οι ιθύνοντες, όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους στις Ένοπλες Δυνάμεις θεωρούνται έφεδροι, στην πραγματικότητα μικρός μόνο αριθμός τους μετεκπαιδεύεται μετά την απόλυσή του, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί, σε περίπτωσή που χρειαστεί, στα καθήκοντά του.
Με τους αριθμούς να είναι αποκαλυπτικοί. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2024 κλήθηκαν 28.455 έφεδροι για μετεκπαίδευση και από αυτούς παρουσιάσθηκαν για διάφορους λόγους περίπου οι μισοί, δηλαδή 14.203.
Απαιτούνται δομικές αλλαγές της εφεδρείας
Ως εκ τούτου χαρακτηρίζεται αυταπόδεικτο ότι χρειάζονται δομικές αλλαγές και ριζική αναδιοργάνωση της εφεδρείας και της μετεκπαίδευσης των εφέδρων.
Και σε αυτό το πλαίσιο των δομικών αλλαγών στη μετεκπαίδευση προωθείται η δημιουργία του θεσμού της ενεργού εφεδρείας.
Στόχος είναι, όπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, με την πλήρη εφαρμογή της «Ατζέντας 2030», σε βάθος πενταετίας να δημιουργηθεί μία ισχυρή αριθμητικά δύναμη 150.000 ενεργών εφέδρων, οι οποίοι, με μία ριζικά αναδιαμορφωμένη και τακτική εκπαίδευση, θα μπορούν να συντρέξουν άμεσα τους ήδη υπηρετούντες με θητεία στις Ένοπλες Δυνάμεις και το μόνιμο προσωπικό τους, ώστε να καλύψουν επαρκώς τις επιχειρησιακές ανάγκες για την αποτροπή κάθε απειλής.
Τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα
Για την ηγεσία του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας άλλωστε, με βάση τόσο τα νέα γεωπολιτικά δεδομένα και τις ισορροπίες που διαμορφώνονται σήμερα, όσο και τις απειλές που αντιμετωπίζει η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια της μη αξιοποίησης των πολιτών που επιθυμούν να συνεισφέρουν στην Εθνική Άμυνα.
Μία κύρια αλλαγή όσον αφορά τον θεσμό των ενεργών εφέδρων είναι η κατά βάση εθελοντική συμμετοχή, καθώς ο οπλίτης θητείας θα καλείται κατά την απόλυσή του να δηλώσει αν επιθυμεί να συμμετέχει σε αυτόν.
Ο αρχικός σχεδιασμός προβλέπει ότι η συμμετοχή στην ενεργό εφεδρεία θα καθίσταται υποχρεωτική μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (όπως π.χ. σε συγκεκριμένες ειδικότητες) και όταν δεν καλύπτεται ο αριθμός των εκπαιδευομένων που απαιτούνται για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών από εθελοντική συμμετοχή.
Σημειώνεται ότι από τη συμμετοχή στον θεσμό του ενεργού εφέδρου θα αποκλείονται όσοι έχουν καταδικαστεί για σοβαρά ποινικά αδικήματα.
Αναβάθμιση της εφεδρείας
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό το περιεχόμενο της εκπαίδευσης εφεδρείας θα αναβαθμιστεί, στα πρότυπα της προγραμματισμένης αναβάθμισης της εκπαίδευσης όσων καλούνται να υπηρετήσουν τη θητεία τους.
Για τον σκοπό αυτό θα αξιοποιηθούν με τις αναγκαίες προσαρμογές οι βέλτιστες πρακτικές από χώρες που δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στον θεσμό της εφεδρείας (όπως π.χ. Φινλανδία και Ισραήλ), ενώ θα αξιοποιηθούν όλα τα σύγχρονα τεχνικά μέσα όπως π.χ. εξομοιωτές κλπ.
Όπως επισημαίνουν αρμόδιες πηγές με την αναβάθμιση του θεσμικού πλαισίου εφεδρείας και μετεκπαίδευσης προβλέπεται τουλάχιστον ένας κύκλος μετεκπαίδευσης 3 – 6 ημερών ανά 3 έως 5 χρόνια για κάθε έφεδρο.
Οι έφεδροι οπλίτες θα μπορούν να μετεκπαιδευτούν συνολικά έως 80 ημέρες μέχρι τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας, ενώ οι έφεδροι αξιωματικοί θα συμπληρώνουν τουλάχιστον 150 ημέρες μετεκπαίδευσης.
Δεν θα είναι εμπόδιο στις επαγγελματικές υποχρεώσεις των εφέδρων
Τονίζεται δε ότι στόχος είναι επίσης ο θεσμός της εφεδρείας να μην αποτελεί εμπόδιο για την εκπλήρωση των επαγγελματικών υποχρεώσεων όσων θα καλούνται σε μετεκπαίδευση, ούτε να επιβαρύνει οικονομικά τους συμμετέχοντες σε αυτήν.
Και για το σκοπό αυτό θα ληφθεί μέριμνα για την χρηματική αποζημίωση κατά τις ημέρες απουσίας από την εργασία των μετεκπαιδευομένων.
Το επόμενο διάστημα αναμένεται να υπάρξουν συναντήσεις της πολιτικής ηγεσίας του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους εκπροσώπους των εργοδοτικών οργανώσεων, προκειμένου να τους ζητηθεί να συντρέξουν οικονομικά στην κάλυψη από πλευράς τους του κόστους αποζημίωσης των εργαζομένων που θα κληθούν να μετεκπαιδευθούν. Με δεδομένο ότι δεν μπορεί να υπάρξει ισχυρή οικονομική ανάπτυξη χωρίς ισχυρή εθνική άμυνα και ασφάλεια, θεωρούμε ότι οι εκπρόσωποι των εργοδοτικών φορέων θα ανταποκριθούν θετικά και θα συμβάλλουν στο βαθμό που τους αναλογεί, στην αναβάθμιση του θεσμού της εφεδρείας.
Την ίδια στιγμή εξετάζεται η θέσπιση περαιτέρω κινήτρων, τα οποία θα ανακοινωθούν σε επόμενο διάστημα.
Ψηφιοποίηση
Επίσης υλοποιείται η ηλεκτρονική πρόσκληση εφέδρων σε ψηφιακή μορφή.
Εκσυγχρονίζεται πλήρως ο τρόπος με τον οποίο θα γίνεται η ενημέρωση και η κλήση τους, με στόχο την άμεση αποστολή των επιστρατευτικών εγγράφων.
Ήδη έχει διασυνδεθεί η εφαρμογή «ΕΦΕΔΡΟΣ», στην οποία θα εγγράφονται όσοι ολοκληρώνουν τη θητεία τους, με το GOV.GR, για την αποστολή επιστρατευτικών εγγράφων ενώ θα υπάρχει η δυνατότητα αποστολής ομαδικών μηνυμάτων SMS σε εφέδρους των Μονάδων Επιστρατεύσεως.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, προβλέπεται η ίδρυση δύο Κέντρων Μετεκπαίδευσης Εφεδρείας, σε συγκεκριμένες περιοχές, αξιοποιώντας ήδη υπάρχουσες στρατιωτικές υποδομές.
Το ένα Κέντρο σχεδιάζεται να δημιουργηθεί στη νότια Ελλάδα (σε περιοχή της Αττικής) και το δεύτερο στη βόρεια Ελλάδα (κοντά στη Θεσσαλονίκη). Με τον τρόπο αυτό θα παρέχεται ποιοτική εκπαίδευση από εξειδικευμένα στελέχη, χωρίς να διαταράσσεται η λειτουργία των Μονάδων αλλά και να διευκολύνεται η εύκολη πρόσβαση των εκπαιδευομένων στα Κέντρα αυτά.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η μετεκπαίδευση εφεδρείας θα είναι προσαρμοσμένη, όπως και η εκπαίδευση όσων υπηρετούν την θητεία τους, στις σύγχρονες τεχνολογικές εξελίξεις και στα διδάγματα των πρόσφατων πολεμικών συγκρούσεων, ενώ θα μπορούν να απονέμονται νέες ειδικότητες, σύμφωνα με τις σύγχρονες επιχειρησιακές ανάγκες.
Πέραν των βολών με ατομικό οπλισμό και την εκπαίδευση είτε σε οπλικά συστήματα που πρόκειται να αναβαθμιστούν, είτε στα νέα που θα αποκτηθούν στο πλαίσιο υλοποίησης του εγκεκριμένου πρόσφατα ΜΠΑΕ, θα δίνεται έμφαση σε σύγχρονες τακτικές μάχης και σε νέα γνωστικά κι επιχειρησιακά αντικείμενα π.χ. στην εκπαίδευση σχετικά με τα drones (αναγνώριση – προστασία – αντιμετώπιση – χειρισμός), αλλά και στην αξιοποίηση σύγχρονων μέσων προσομοίωσης μάχης, όπως οι εξομοιωτές.
Αρμόδιες πηγές υπογραμμίζουν ότι ο θεσμός της ενεργού εφεδρείας θα συνδυάζεται, με τις κατάλληλες προσαρμογές, με τον θεσμό της Εθνοφυλακής, συμβάλλοντας στην κάλυψη των αμυντικών αναγκών σε παραμεθόριες περιοχές και στην άμεση αντιμετώπιση κάθε απειλής κατά της εθνικής κυριαρχίας.
Και στην κατεύθυνση αυτή ενοποιούνται οι Διευθύνσεις Επιστράτευσης και Εθνοφυλακής.
