Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters πρόκειται για μέρος του ευρύτερου Βιομηχανικού Σχεδίου Δράσης για την Αυτοκινητοβιομηχανία, που σκοπεύει να ενισχύσει την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα, ευθυγραμμίζοντας παράλληλα τον τομέα των μεταφορών με τους κλιματικούς στόχους της ΕΕ. Το σχέδιο νόμου προβλέπει μέτρα τα οποία θα καταστήσουν τα ηλεκτρικά οχήματα (EV) αναπόσπαστο κομμάτι των εταιρικών στόλων, μέσω υποχρεωτικών στόχων, κινήτρων για την αγορά EV και αντικινήτρων για τη χρήση συμβατικών οχημάτων.
Υποχρεωτική ένταξη EV σε εταιρικούς στόλους
Κεντρικό στοιχείο του νομοσχεδίου είναι η “περιβόητη” υποχρεωτικότητα των ηλεκτρικών αυτοκινήτων στους εταιρικούς στόλους. Σύμφωνα με το σχέδιο, όλες οι μεγάλες επιχειρήσεις που διατηρούν στόλους άνω των 100 εταιρικών οχημάτων θα υποχρεωθούν να μεταβούν σταδιακά σε ηλεκτρικά οχήματα. Αυτό σημαίνει ότι προβλέπεται η θέσπιση δεσμευτικών στόχων αγοράς μηδενικών εκπομπών οχημάτων για τις μεγάλες εταιρίες: για παράδειγμα, έχει προταθεί από φορείς όπως η Transport & Environment (T&E) όλες οι εταιρείες με πάνω από 100 οχήματα να αγοράζουν αποκλειστικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα από το 2030 και μετά.
Αν και η ακριβής μορφή του στόχου θα οριστικοποιηθεί, θεωρείται σχεδόν βέβαιο ότι το νομοθέτημα θα περιλαμβάνει ποσοστώσεις ή ελάχιστα μερίδια ηλεκτρικών οχημάτων στους μεγάλους στόλους, επηρεάζοντας έτσι όχι μόνο τις εταιρείες leasing και ενοικίασης, αλλά και κάθε επιχείρηση που διαθέτει μεγάλο αριθμό εταιρικών αυτοκινήτων. Οι εταιρείες leasing, οι εταιρείες ενοικιάσεως αυτοκινήτων, αλλά και οι επιχειρήσεις με ίδιους στόλους οχημάτων (εταιρικά αυτοκίνητα, στόλοι logistics, ταξί, λεωφορεία κ.ά.) εντάσσονται ρητά στους κατάλογους στόχου της Επιτροπής.
Σημειώνεται ότι οι εταιρικοί στόλοι αντιστοιχούν σε περίπου 60% των νέων ταξινομήσεων αυτοκινήτων στην ΕΕ – επομένως η επιβολή ηλεκτροκίνησης σε αυτούς θεωρείται κρίσιμη για την επίτευξη των κλιματικών στόχων.
Πράγματι, υπολογίζεται πως ένας τέτοιος νόμος θα μπορούσε να εγγυηθεί ζήτηση για πάνω από 2 εκατομμύρια ηλεκτρικά αυτοκίνητα έως το 2030 από τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες. Με άλλα λόγια, εκατοντάδες μεγάλες επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη θα υποχρεωθούν να στραφούν στα EV προκειμένου να συμμορφωθούν με τον νόμο και να αποφύγουν τις κυρώσεις.
Μέτρα στήριξης της αγοράς ηλεκτροκίνησης
Το νομοσχέδιο δεν περιορίζεται στις υποχρεώσεις, αλλά περιλαμβάνει και μέτρα στήριξης για να καταστήσει την μετάβαση στα ηλεκτρικά οχήματα πιο ελκυστική και εφικτή. Συγκεκριμένα, η Επιτροπή δίνει έμφαση σε φορολογικά κίνητρα και άλλα οικονομικά οφέλη υπέρ των EV. Όπως επισημαίνει το πρακτορείο Reuters, το προσχέδιο τονίζει ότι για να αυξηθεί η διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στους εταιρικούς στόλους, είναι καθοριστικής σημασίας η κατάργηση των στρεβλωτικών επιδοτήσεων και φοροαπαλλαγών που ισχύουν σήμερα υπέρ των οχημάτων βενζίνης και πετρελαίου.
Αντί αυτών, τα κράτη-μέλη θα πρέπει να διαμορφώσουν ένα ευνοϊκότερο φορολογικό πλαίσιο για τα εταιρικά ηλεκτροκίνητα αυτοκίνητα – για παράδειγμα, μειώνοντας ή μηδενίζοντας τη φορολόγηση σε παροχές σε είδος (company cars) όταν πρόκειται για EV, και εφαρμόζοντας σχήματα τύπου “bonus-malus” όπου τα οχήματα με μηδενικές εκπομπές έχουν οικονομικό πλεονέκτημα έναντι των ρυπογόνων.
Επιπλέον, η Επιτροπή, στο πλαίσιο του Action Plan, ανακοίνωσε ότι θα ενθαρρύνει τα κράτη-μέλη να υιοθετήσουν προγράμματα “κοινωνικού leasing” ηλεκτρικών οχημάτων – δηλαδή επιδοτούμενη μίσθωση νέων ή μεταχειρισμένων EV για νοικοκυριά με χαμηλότερα εισοδήματα.
Παρόμοιο πρόγραμμα έχει ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία στη Γαλλία (ενοικίαση EV με 100€/μήνα), αποδεικνύοντας ότι τέτοια μέτρα μπορούν να φέρουν περισσότερους χρήστες στα ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, εξετάζεται επίσης η εναρμόνιση των επιδοτήσεων: η Κομισιόν θα συντονίσει τα κράτη-μέλη για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στα προγράμματα κινήτρων, με στόχο τη δημιουργία ενός κοινού “κουτιού εργαλείων” για αποδοτικές και δημοσιονομικά βιώσιμες επιδοτήσεις αγοράς EV.
Δεν αποκλείεται μάλιστα να θεσπιστούν και κοινοτικά χρηματοδοτικά σχήματα στήριξης, ώστε να ενισχυθεί ενιαία η ζήτηση ηλεκτροκίνητων οχημάτων σε όλη την ΕΕ.
Τέλος, σε τοπικό επίπεδο, η Επιτροπή θα εκδώσει συστάσεις προς εθνικές και δημοτικές αρχές για μέτρα διευκόλυνσης της ηλεκτροκίνησης (π.χ. διεύρυνση ζωνών χαμηλών εκπομπών, δωρεάν στάθμευση ή πρόσβαση σε λεωφορειολωρίδες για EV ταξί/ride-hailing, ανάπτυξη υποδομών φόρτισης). Όλα αυτά τα υποστηρικτικά βήματα στοχεύουν να κάνουν την μετάβαση πιο ομαλή για τις επιχειρήσεις και να διασφαλίσουν ότι η ζήτηση για ηλεκτρικά εταιρικά οχήματα θα συμβαδίσει με την προσφορά των κατασκευαστών.
Αντικίνητρα και κυρώσεις για μη συμμόρφωση
Παράλληλα με τα κίνητρα, το σχέδιο νόμου προβλέπει και αντικίνητρα – ουσιαστικά κυρώσεις ή επιβαρύνσεις – για όσους δεν συμμορφωθούν με τις νέες απαιτήσεις. Όπως αναφέρθηκε, πρώτη κίνηση αποτελεί η κατάργηση των φορολογικών προνομίων που απολαμβάνουν σήμερα τα οχήματα εσωτερικής καύσης στους εταιρικούς στόλους (π.χ. ευνοϊκές εκπτώσεις φόρου για πετρελαιοκίνητα εταιρικά αυτοκίνητα), καθώς αυτά θεωρούνται στρεβλωτικά για τον ανταγωνισμό των EV.
Επιπλέον, εξετάζεται η εφαρμογή ενός συστήματος ποινών: αν μια επιχείρηση δεν επιτύχει τον προβλεπόμενο στόχο ηλεκτρικών οχημάτων στον στόλο της, ενδέχεται να αντιμετωπίσει πρόστιμα ή άλλες κυρώσεις.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Reuters το νομοσχέδιο της Κομισιόν αναμένεται να δημοσιευθεί επίσημα προς διαβούλευση εντός των επόμενων μηνών, με στόχο να υιοθετηθεί έως το τέλος του έτους. Θα ακολουθήσει η συνήθης ευρωπαϊκή νομοθετική διαδικασία (έγκριση από Ευρωκοινοβούλιο και Συμβούλιο).
Εάν εγκριθεί, η Ευρώπη θα θεσπίσει για πρώτη φορά ένα ενιαίο πλαίσιο για τον εξηλεκτρισμό των εταιρικών αυτοκινήτων, ευθυγραμμίζοντας τον ιδιωτικό τομέα με τον στόχο του 2035 για μηδενικές εκπομπές στα νέα αυτοκίνητα. Η πρωτοβουλία αυτή χαρακτηρίζεται ορόσημο: θα επιταχύνει την πράσινη μετάβαση στις μεταφορές και, σύμφωνα με την Πρόεδρο της Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα συμβάλει στην «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιομηχανίας απέναντι στις προκλήσεις της εποχής».
Σε κάθε περίπτωση, τους προσεχείς μήνες αναμένονται έντονες ζυμώσεις μεταξύ Βρυξελλών, κρατών-μελών και εμπλεκόμενων φορέων, καθώς διαμορφώνεται το τελικό περιεχόμενο της νομοθεσίας που θα καθορίσει το μέλλον των εταιρικών στόλων στην Ευρώπη.
