Και όποιος δεν το έχει αντιληφθεί είναι βαθιά νυχτωμένος. Το προσφυγικό ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Αντίθετα, απ’ ότι όλα δείχνουν, «φουσκώνει» και κινδυνεύει να μας παρασύρει.
Και όποιος δεν το έχει αντιληφθεί είναι βαθιά νυχτωμένος. Το προσφυγικό ποτάμι δεν γυρίζει πίσω. Αντίθετα, απ’ ότι όλα δείχνουν, «φουσκώνει» και κινδυνεύει να μας παρασύρει.
Στις 28 Σεπτεμβρίου 2015, στις εκδηλώσεις για την Ημέρα Εθνικής Μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας στην Κατερίνη, είχε παραβρεθεί ο υφυπουργός Εξωτερικών Γιάννης Αμανατίδης. Όταν τον είχα ρωτήσει για το θέμα των προσφύγων (ήδη η κατάσταση είχε διαμορφωθεί καθώς όλο το καλοκαίρι οι βάρκες κατέκλυζαν τα νησιά και οι άνθρωποι πνίγονταν στο Αιγαίο), το ενδεχόμενο να κλείσουν τα σύνορα με την ΠΓΔΜ, το κατά πόσο αυτό θα επηρεάσει τις ελληνοσκοπιανές σχέσεις (όπως αποδεικνύεται σήμερα όχι μόνο αυτές) και αν υπάρχει σχεδιασμός για το τι θα γίνει σε περίπτωση που τελικά τα σύνορα κλείσουν, ο κ. Αμανατίδης είχε απαντήσει πως «η συνολική λύση βρίσκεται στις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, γύρω από τις οποίες πρέπει όλοι να συστοιχηθούν» (Λίγες μέρες νωρίτερα, στις 23/9, είχε γίνει έκτακτη Σύνοδος Κορυφής με θέμα το μεταναστευτικό και την προσφυγική κρίση, όπου μεταξύ άλλων είχε συμφωνηθεί οι χώρες-μέλη της Ε.Ε. να δώσουν 1 δις ευρώ σε οργανισμούς των ΟΗΕ για να βοηθήσουν τους Σύρους πρόσφυγες να παραμένουν στη Μέση Ανατολή).
Κάνω τη συγκεκριμένη αναφορά μόνο και μόνο για να δείξω ποια ήταν η λογική της κυβέρνησης πριν από έξι μήνες και πόσο έχουν αλλάξει τα δεδομένα από τότε. Η κοντόφθαλμη και δυσκίνητη, εξαρχής, διαχείριση ενός τόσο σοβαρού θέματος, όπως το προσφυγικό, τόσο από την ελληνική πλευρά, αλλά κυρίως από την πλευρά της Ευρώπης, μας έχει φέρει σήμερα στο σημείο η Ελλάδα να μετατρέπεται σε ένα απέραντο hot spot, εξαθλιωμένοι και ταλαιπωρημένοι πρόσφυγες και μετανάστες να θέλουν να περάσουν πάση θυσία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κυρίως τη Γερμανία, αυτό να καθίσταται εξαιρετικά δύσκολο, αν όχι αδύνατο λόγω του κλεισίματος των συνόρων και η κατάσταση στα ήδη κορεσμένα κέντρα φιλοξενίας (ή όπως αλλιώς θέλετε πέστε τα) να είναι έκρυθμη.
Είναι προφανές ότι οι εξελίξεις έχουν ξεπεράσει τον όποιο προγραμματισμό (;) και ότι η ανθρωπιστική κρίση είναι εδώ. Και αν υπάρχουν περιοχές της Ελλάδας που βρίσκονται κοντά σε οδικούς άξονες που οδηγούν στα σύνορα, οι οποίες δεν έχουν ακόμη στην πόρτα τους πρόσφυγες / μετανάστες, τότε σύντομα θα αποκτήσουν.
Προσωπικά θεωρώ πως όποιος πρόσφυγας ή μετανάστης θέλει να περάσει τα σύνορα για να πάει στη χώρα που επιθυμεί, τότε θα επιχειρήσει να το κάνει με κάθε τρόπο και με οποιοδήποτε κόστος. Όσοι φράχτες και να στηθούν, όσα κιγκλιδώματα και να μπουν, αν δεν σταματήσουν οι αιτίες που δημιουργούν την προσφυγική και μεταναστευτική ροή, τότε αυτή δεν πρόκειται να σταματήσει. Τουλάχιστον όχι με τους μέχρι σήμερα χειρισμούς και τρόπους διαχείρισης. Τι σημαίνει αυτό; Ή θα βρεθεί μια πολιτική λύση σε ευρωπαϊκό επίπεδο ή η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν υπάρχει λόγος να υφίσταται. Καθαρά και ξάστερα. Ήδη η σύσκεψη στη Βιέννη έδειξε το δρόμο. Η Αυστρία ή η Δανία τι θα έκαναν σε περίπτωση που αντιμετώπιζαν ό,τι αντιμετωπίζει η Ελλάδα σήμερα; Πως θα αντιδρούσαν αν η χώρα μας έκλεινε τα δικά της σύνορα με κίνδυνο εκείνες να μετατραπούν σε «αποθήκες» προσφύγων και μεταναστών;
Ελληνική Αστυνομία, φορείς, εθελοντικές ομάδες και απλοί πολίτες αναγάγονται, εξ ανάγκης, σε διαχειριστές του προβλήματος και του ανθρώπινου πόνου. Και παρά τις όποιες (εύλογες κατά τη γνώμη μου) αντιδράσεις και ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών, αφού οι κυβερνώντες με την «ερασιτεχνική» τους διαχείριση τα έκαναν μαντάρα. Η λέξη «διαβούλευση» που ακούσαμε κατά κόρον το προηγούμενο διάστημα μόνο γέλιο μπορεί να προκαλέσει αυτή τη στιγμή.
Δεν θα επιχειρήσω καν να αγγίξω το θέμα του μεγάλου πλήγματος που δέχεται ο τουρισμός, όταν μάλιστα προ των πυλών βρίσκεται η νέα τουριστική περίοδος. Είναι νομίζω αυτονόητο, όσες προσπάθειες και αν καταβάλουν οι τουριστικοί φορείς. Αναρωτιέμαι μόνο πώς αλλοδαποί τουρίστες θα έρθουν να κολυμπήσουν στα νερά του Αιγαίου χωρίς να φέρουν ως βάρος στη συνείδησή τους το γεγονός πως σε αυτά τα νερά έχουν πνιγεί χιλιάδες άνθρωποι. Και για να προλάβω αντιδράσεις, δεν το λέω γιατί θεωρώ ότι δεν πρέπει να έρθουν, αλλά γιατί πρέπει επιτέλους να «ξυπνήσουν».
Επειδή, λοιπόν, οι στιγμές είναι κρίσιμες, επειδή απαιτείται σοβαρότητα από όλους, επειδή «από μηχανής» θεοί δεν υπάρχουν ούτε μαγικά ραβδιά που θα εξαφανίσουν ως δια μαγείας το πρόβλημα, επειδή πρέπει να βλέπουμε το δάσος και όχι το δέντρο, επειδή οι ακρότητες (πάσης μορφής) και οι λαϊκίστικες «κορώνες» το μόνο που κάνουν είναι να δυναμιτίζουν ακόμη περισσότερο το ήδη τεταμένο κλίμα και επειδή ο καθένας μας θα πρέπει «να βουτά τη γλώσσα στο μυαλό του» πριν μιλήσει, το πρώτο και σημαντικότερο που πρέπει να κάνουμε είναι να διατηρήσουμε τη λογική και την ψυχραιμία μας.
Είμαι σίγουρη ότι την ώρα που θα δημοσιεύονται αυτές οι γραμμές, θα έχουν υπάρξει κι άλλες εξελίξεις, ελπίζω όχι προς το χειρότερο. Σε κάθε περίπτωση θα υπενθυμίσω αυτό που πρόσφατα είχε πει ο πρ. υπουργός Προστασίας του Πολίτη Γιάννης Πανούσης: «Κι ο Θεός να βάλει το χέρι του».
