Η εκρηκτική άνοδος της ηλεκτροκίνησης και η ανακατανομή των βιομηχανικών επενδύσεων διεθνώς δημιουργούν ένα επενδυτικό περιβάλλον όπου η Ελλάδα, με τις κατάλληλες παρεμβάσεις, μπορεί να αναδειχθεί σε κόμβο παραγωγής και τεχνολογικής καινοτομίας. Βαριές λέξεις-έννοιες για τη νοοτροπία της χώρας μας; Ισως…
Οι μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες του πλανήτη δεν επιλέγουν πλέον τις τοποθεσίες τους μόνο με βάση το εργατικό κόστος, όπως συνήθως μας λένε. Αξιολογούν φορολογική σταθερότητα, εφοδιαστική προσβασιμότητα, ενεργειακή επάρκεια, θεσμική ευελιξία, ανθρώπινο κεφάλαιο και δυνατότητες εγχώριας προμηθευτικής ανάπτυξης. Η Ελλάδα υστερεί παραδοσιακά στη βιομηχανική υποδομή και δεν διαθέτει ακόμη ισχυρή αλυσίδα αξίας γύρω από την αυτοκίνηση. Ωστόσο, η ενεργειακή της μετάβαση, η γεωπολιτική της θέση και οι διαθέσιμοι χρηματοδοτικοί πόροι από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα ΕΣΠΑ τη φέρνουν ξανά στο τραπέζι των πιθανών υποδοχέων μιας μεγάλης αυτοκινητοβιομηχανικής επένδυσης.
Το timing είναι κρίσιμο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση κινείται σταθερά προς την πλήρη κατάργηση των κινητήρων εσωτερικής καύσης έως το 2035. Παράλληλα, οι δασμοί και οι γεωπολιτικές εντάσεις επανακαθορίζουν τις στρατηγικές εγκατάστασης των πολυεθνικών ομίλων. Οι κινεζικές αυτοκινητοβιομηχανίες, που αναζητούν πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά, επιδιώκουν να μεταφέρουν την παραγωγή τους εντός Ε.Ε. ώστε να αποφύγουν εμπορικούς φραγμούς και να αποκτήσουν τοπική νομιμοποίηση. Η Ελλάδα, με πρόσβαση σε τρία μεγάλα λιμάνια, σε ενεργειακά δίκτυα ΑΠΕ, αλλά και σε χώρους με υψηλή διαθεσιμότητα εργατικού δυναμικού, μπορεί να παρουσιάσει ένα ανταγωνιστικό «value proposition» σε μια τέτοια επένδυση.
Προηγούμενες απόπειρες, όπως η σχεδιαζόμενη επένδυση της Next.e.GO Mobile, επιβεβαιώνουν ότι υπάρχει επενδυτικό ενδιαφέρον. Το εγχείρημα μπορεί να μη βρήκε την απαραίτητη χρηματοδοτική ωρίμανση λόγω διεθνών συνθηκών, ωστόσο κατέδειξε πως η Ελλάδα μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις στον τομέα της ηλεκτροκίνησης, αρκεί να συνδυαστεί η πολιτική βούληση με στρατηγική τεχνική προετοιμασία και θεσμική σταθερότητα.
Τα οφέλη μιας τέτοιας εγκατάστασης δεν περιορίζονται στην παραγωγή. Η λειτουργία ενός εργοστασίου ηλεκτρικών αυτοκινήτων δημιουργεί ισχυρούς πολλαπλασιαστές στην οικονομία: αύξηση της απασχόλησης σε κλάδους υψηλής προστιθέμενης αξίας, τεχνολογική αναβάθμιση του παραγωγικού μοντέλου, δημιουργία οικοσυστήματος προμηθευτών, ενίσχυση της τοπικής ζήτησης και ανακοπή της εκροής ανθρώπινου κεφαλαίου. Η εθνική οικονομία αποκτά ένα νέο πυλώνα, ενώ ταυτόχρονα περιορίζεται το εμπορικό έλλειμμα μέσω της υποκατάστασης εισαγωγών και της προώθησης εξαγωγών. Ένα εργοστάσιο με ετήσια παραγωγή 100.000 οχημάτων μπορεί να προσθέσει άμεσα πάνω από 1 δισ. ευρώ στο ΑΕΠ ετησίως, ενώ η εγκατάσταση μόνο της κύριας μονάδας μπορεί να δημιουργήσει 5.000 άμεσες και τουλάχιστον 15.000 έμμεσες θέσεις εργασίας.
Φυσικά, δεν απουσιάζουν οι προκλήσεις. Ο υψηλός βαθμός φορολογικής μεταβλητότητας στην Ελλάδα, η γραφειοκρατία και η αδυναμία υλοποίησης μεγάλων υποδομών σε στενά χρονικά πλαίσια αποτελούν αντικίνητρα. Επίσης, απουσιάζει προς το παρόν η κρίσιμη μάζα τεχνικών ειδικοτήτων που απαιτεί η λειτουργία ενός εργοστασίου υψηλής τεχνολογίας. Ωστόσο, αυτές οι αδυναμίες μπορούν να αντιμετωπιστούν με παρεμβάσεις όπως ρύθμιση μακροπρόθεσμου φορολογικού πλαισίου για στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία εξειδικευμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων σε συνεργασία με τις ίδιες τις εταιρείες, fast-track αδειοδοτήσεις και θεσμική δέσμευση για επενδυτική σταθερότητα.
Η επιλογή της Ελλάδας ως βιομηχανικής βάσης δεν είναι μια ουτοπία. Είναι μια επιλογή ρεαλιστική, αν υπάρξει πολιτική συγκρότηση και συνέπεια. Η δημιουργία ενός εργοστασίου παραγωγής ηλεκτρικών οχημάτων δεν είναι μόνο επενδυτικό εγχείρημα. Είναι στρατηγική παρέμβαση στη δομή του ελληνικού παραγωγικού μοντέλου, μια επένδυση στην τεχνολογική ανεξαρτησία και στον εκσυγχρονισμό της εθνικής οικονομίας.
Η χώρα χρειάζεται τέτοιες μεγάλες αφηγήσεις. Και αυτή τη φορά, έχει μπροστά της την ευκαιρία να μη μείνει απλός παρατηρητής της παγκόσμιας βιομηχανικής αναδιάταξης, αλλά ενεργός συμμετέχων. Το ερώτημα δεν είναι αν μπορούμε. Είναι αν τολμάμε…
