«Η εποχή της αθωότητας για την Ευρώπη έχει τελειώσει και τώρα καλείται να “τρέξει” προς την κατεύθυνση της στρατηγικής αυτονομίας». Αυτό είναι το συμπέρασμα του Μεγάρου Μαξίμου στον απόηχο των καταιγιστικών εξελίξεων μετά την ομιλία του Αμερικανού αντιπροέδρου Βανς στο Μόναχο, τις διαφαινόμενες διαπραγματεύσεις Τραμπ-Πούτιν στη Σαουδική Αραβία και το νέο γεωπολιτικό σκηνικό που διαμορφώνεται.
Αυτό είναι το απόσταγμα και της χθεσινής συζήτησης που έγινε σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στο ξενοδοχείο Bayerischer Hof του Μονάχου, όπου βρέθηκε ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, και άκουσε την ενημέρωση από την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε., Κάγια Κάλας, μετά τις επαφές που είχε με εκπροσώπους της αμερικανικής κυβέρνησης σε Παρίσι και Μόναχο.
Το συμπέρασμα που εξάγεται είναι ότι η Ευρώπη πρέπει να κάνει σε σύντομο χρόνο τα μεγάλα βήματα που έχει αναβάλλει. Ήδη, από το Μόναχο τόσο η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν όσο και ο Γερμανός Καγκελάριος Όλαφ Σολτς έστειλαν μήνυμα για μεγαλύτερη ευελιξία με ενεργοποίηση της «ρήτρας διαφυγής» από το Σύμφωνο Σταθερότητας για τις αμυντικές δαπάνες – θέση που ικανοποιεί απόλυτα την Αθήνα, η οποία το έχει θέσει εδώ και πολύ καιρό.
Συλλογικά και ενιαία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μέσα στο Σαββατοκύριακο είχε επαφές και με Ευρωπαίους παράγοντες που βρέθηκαν στο Μόναχο, σε μια προσπάθεια αποκρυπτογράφησης των νέων εξελίξεων. Δεν είναι άλλωστε μόνο οι δασμοί που υπονομεύουν τις σχέσεις Ε.Ε.-Ουάσινγκτον, αλλά η κατάφωρη αδιαφορία της κυβέρνησης Τραμπ για ουσιαστική εμπλοκή της Ευρώπης στις συζητήσεις για την Ουκρανία. Βεβαίως, οι Αμερικανοί έδωσαν ένα πρώτο μήνυμα στους Ευρωπαίους για το πώς σκέφτονται τη διάδοχη κατάσταση στην εμπόλεμη ζώνη, όπως αποκάλυψε ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας Ράντεκ Σικόρσκι.
«Η Ευρώπη δεν μπορεί να λείπει από το τραπέζι των ειρηνευτικών συνομιλιών για την Ουκρανία. Έφτασε ο καιρός, θα έλεγα, της γεωπολιτικής της ενηλικίωσης. Και η ώρα να αναζητήσει τη δική της ιδιαίτερη θέση στον καινούργιο χάρτη των παγκόσμιων συσχετισμών», υπογράμμισε σχετικά στην «Καθημερινή» ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός δεν θα είναι παρών σήμερα στο Παρίσι, στη σύγκληση της άτυπης Συνόδου Κορυφής του group Βαϊμάρη+ με διευρυμένη σύνθεση που δρομολόγησε ο Εμανουέλ Μακρόν, αλλά είναι σε ανοιχτή γραμμή με εμπλεκόμενους παράγοντες. Ο κ. Μητσοτάκης είναι της άποψης ότι η παρούσα συγκυρία είναι μια ευκαιρία για την Ε.Ε. να αντιδράσει «συλλογικά και ενιαία», προτάσσοντας το δικό της γεωπολιτικό συμφέρον, χωρίς να ετεροκαθορίζεται από τη στρατηγική κατεύθυνση των ΗΠΑ. Και σε αυτό το πλαίσιο, ο ίδιος εκτιμά ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι αποφάσεις για την κοινή άμυνα, οι οποίες δεν μπορούν να περιμένουν μέχρι τον Ιούνιο, όπως ήταν το αρχικό χρονοδιάγραμμα. Και ο κ. Μητσοτάκης θα εντείνει τις πιέσεις για πιο τολμηρές πρωτοβουλίες ως προς την κοινή άμυνα, πέρα και από τη δημοσιονομική ευελιξία, ενώ έχει ήδη βάλει «στο τραπέζι» της συζήτησης την προοπτική ανάληψης κοινού χρέους για τη δημιουργία ενός ιδιότυπου Ταμείου Ανάκαμψης για αμυντικά projects.
Η ανησυχία για την Ουκρανία
Είναι προφανές ότι το επόμενο διάστημα θα υπάρξουν οργιώδεις διεργασίες στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο, καθώς οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να οργανωθούν υπό το πρίσμα των νέων αμερικανικών σχεδιασμών.
Η κατάσταση στην Ουκρανία με τις εγγυήσεις ασφαλείας που θα απαιτηθούν σε δεύτερο χρόνο, πάντως, είναι ένας γρίφος και για την Αθήνα. Και ενδεχομένως ένα ανησυχητικό σκηνικό, στο σενάριο μιας ετεροβαρούς εις βάρος της Ουκρανίας συμφωνίας, καθώς φαίνεται ότι η νέα διοίκηση των ΗΠΑ προτάσσει τη συναλλακτική λογική έναντι των πάγιων αρχών του διεθνούς δικαίου. Σημειωτέον, ο νέος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρκο Ρούμπιο (που έχει διαχρονικές επαφές με το ελληνικό λόμπι) συναντήθηκε στο Μόναχο με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν.
