Όσο περισσότερο μιλάμε για την τεχνητή νοημοσύνη, τόσο πιο βαθιά μας απασχολεί μια κοινή ανησυχία, μια σχεδόν υπαρξιακή αγωνία. Τι θα απογίνει η αξία της ανθρώπινης δουλειάς; Θα υπάρχει χώρος για εμάς σε έναν κόσμο όπου τα πάντα γίνονται πιο γρήγορα, πιο ακριβή, πιο αυτόματα;
Από τους λογιστές που φοβούνται ότι ένας αλγόριθμος θα κάνει τους υπολογισμούς τους μέχρι τους δημοσιογράφους που βλέπουν τα κείμενά τους να γράφονται από προγράμματα, ο φόβος είναι ότι οι μηχανές θα μας αντικαταστήσουν, χωρίς ποτέ να κουραστούν, χωρίς να ζητήσουν αύξηση, χωρίς να χρειαστούν ανάσα.
Tεχνητή νοημοσύνη χωρίς ανθρώπους που θα φορέσουν κράνος, θα στήσουν μετασχηματιστές, θα συνδέσουν δίκτυα δεν μπορεί να υπάρξει.
Κι όμως μέσα σε αυτή τη σιωπηλή ανασφάλεια υπάρχει και μια άλλη, πιο φωτεινή πλευρά. Ο Τζένσεν Χουάνγκ -Πρόεδρος, συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Nvidia- ο άνθρωπος που ίσως περισσότερο από κάθε άλλον έχει ταυτιστεί με την “καρδιά” της τεχνητής νοημοσύνης, βλέπει αλλιώς το μέλλον. Για εκείνον, το αύριο δεν ανήκει μόνο σε όσους γράφουν κώδικα, αλλά και σε όσους χτίζουν, συνδέουν, δημιουργούν.
Τα εργοτάξια της AI – Εκεί όπου σφυρηλατείται το μέλλον
Πίσω από κάθε chatbot, κάθε εφαρμογή που “σκέφτεται” και κάθε αλγόριθμο που μαθαίνει, υπάρχει ένα φυσικό μέρος γεμάτο καλώδια, μετασχηματιστές, ψύκτες και τεράστια racks με servers. Αυτά τα κέντρα δεδομένων δεν χτίζονται μόνα τους. Σύμφωνα με ανάλυση της McKinsey, ένα μόνο data center μπορεί να απασχολήσει έως και 1.500 εργάτες κατά τη διάρκεια της κατασκευής του. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι τεχνίτες, ηλεκτρολόγοι, υδραυλικοί, εργάτες αλουμινίου, ξυλουργοί, τεχνικοί ψύξης.
Και δεν μιλάμε για χαμηλούς μισθούς καθώς πολλοί κερδίζουν πάνω από 100.000 δολάρια τον χρόνο, χωρίς καν να έχουν πανεπιστημιακό πτυχίο. Αφού ολοκληρωθεί, κάθε τέτοιο κέντρο δεδομένων διατηρεί περίπου 50 σταθερές θέσεις εργασίας, τεχνικούς συντήρησης, μηχανικούς, φύλακες και αυτές με τη σειρά τους γεννούν άλλες 3,5 στην τοπική οικονομία. Εστιατόρια, συνεργεία, logistics. Ολόκληρες μικρές κοινότητες ξεκινούν γύρω από αυτούς τους “ναούς” της τεχνητής νοημοσύνης.
Οι CEO που κρούουν τον κώδωνα
Ο Χουάνγκ δεν είναι ο μόνος που το βλέπει να έρχεται. Ο Λάρι Φινκ της BlackRock, ο μεγαλύτερος διαχειριστής κεφαλαίων στον κόσμο, προειδοποίησε τον Μάρτιο ότι «απλώς δεν υπάρχουν αρκετοί ηλεκτρολόγοι για να χτιστούν τα κέντρα δεδομένων που χρειάζεται η τεχνητή νοημοσύνη». Και ο Τζιμ Φάρλι της Ford, από τη δική του πλευρά, έθεσε το ζήτημα με τρόπο σχεδόν απελπισμένο: «Πώς μπορούμε να επαναπατρίσουμε την παραγωγή αν δεν έχουμε ανθρώπους να δουλέψουν;» αναρωτήθηκε. Οι δηλώσεις τους δείχνουν το εξής παράδοξο. Η πιο ψηφιακή εποχή της ιστορίας δεν θα επιβιώσει χωρίς χειρονακτική εργασία. Όσο πιο “έξυπνα” γίνονται τα συστήματα, τόσο περισσότερα χέρια χρειάζονται για να τα στηρίξουν.
Η σιωπηλή ανατροπή των επαγγελμάτων
Οι περισσότεροι γονείς ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να “μπουν στα κομπιούτερ”. Όμως ο Χουάνγκ, ο άνθρωπος που ουσιαστικά χτίζει το hardware της τεχνητής νοημοσύνης, λέει το αντίθετο: «Αν ήμουν 20 χρονών σήμερα, θα σπούδαζα φυσικές επιστήμες, όχι λογισμικό». Το μήνυμά του είναι σαφές. Το μέλλον δεν βρίσκεται μόνο στους κώδικες, αλλά και στους τοίχους που τους στεγάζουν. Όσο κι αν ακούγεται απλό, δεν υπάρχει τεχνητή νοημοσύνη χωρίς ρεύμα, χωρίς σωλήνες, χωρίς ψύξη. Χωρίς ανθρώπους που θα φορέσουν κράνος, θα στήσουν μετασχηματιστές, θα συνδέσουν δίκτυα. Αυτή η στροφή είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα ανατροπή που ζούμε. Για δεκαετίες, η κοινωνία υποβάθμιζε τα τεχνικά επαγγέλματα ως “δευτερεύουσες” δουλειές. Τώρα, οι ίδιες δουλειές γίνονται κρίσιμες, καλοπληρωμένες και κυρίως απαραίτητες για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Τα δεδομένα δεν λένε ψέματα
Μια πρόσφατη μελέτη του Yale Budget Lab δείχνει πως, παρά τον θόρυβο, η τεχνητή νοημοσύνη δεν έχει (ακόμα) προκαλέσει μαζικές απώλειες θέσεων εργασίας. Οι αλλαγές που συμβαίνουν είναι ήπιες και σταδιακές, πολύ πιο αργές απ’ ό,τι πιστεύουν οι τίτλοι των εφημερίδων. Η πραγματική μεταβολή ίσως δεν βρίσκεται στην απώλεια, αλλά στη μετατόπιση. Οι “λευκοί γιακάδες” μπορεί να βλέπουν ρομπότ να τους ανταγωνίζονται, αλλά οι “μπλε γιακάδες” (οι τεχνίτες) βλέπουν την αγορά να ανοίγει. Για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες, οι τεχνικές δεξιότητες αποκτούν και πάλι αξία, κύρος και σταθερότητα. Ο Χουάνγκ το είπε ωμά: «Η τεχνητή νοημοσύνη δεν πρόκειται να σταματήσει να επεκτείνεται και κάθε νέο data center σημαίνει περισσότερη δουλειά για τεχνίτες».
Σε έναν κόσμο που ψάχνει για “έξυπνες λύσεις”, αυτοί που κρατούν στα χέρια τους το κατσαβίδι, το καλώδιο ή το πριόνι ίσως είναι εκείνοι που κρατούν και το πραγματικό μέλλον. Όσο πιο πολλά bits κυκλοφορούν στον αέρα, τόσο πιο αναντικατάστατα γίνονται τα χέρια που φροντίζουν να παραμένει αναμμένο το φως. Η πολυτέλεια της νέας εποχής δεν είναι πια ένα γραφείο με θέα ούτε ένας τίτλος “Chief Something Officer”. Είναι η βεβαιότητα ότι η δουλειά σου έχει υπόσταση, ότι ό,τι χτίζεις έχει διάρκεια. Σε έναν κόσμο που αλλάζει με ταχύτητα φωτός, η πραγματική ασφάλεια ίσως δεν είναι στα data, αλλά στο καλώδιο που τα συνδέει. Οι τεχνίτες, οι εργάτες, οι δημιουργοί, εκείνοι που κρατούν ακόμη το κατσαβίδι, το σφυρί, το σχέδιο, ίσως είναι τελικά οι πιο “τεχνολογικά” έτοιμοι απ’ όλους.
