Η Κίνα ήταν για πολλά χρόνια δακτυλοδεικτούμενη. Ήταν από τις μεγαλύτερες χώρες-ρυπαντές, λόγω της χρήσης ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ενέργειας και τη βιομηχανία της. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια μπορεί να γίνει το παράδειγμα προς μίμηση αναφορικά με την πράσινη ενέργεια.
Όπως επισημαίνει ο Economist, έως τα τέλη του 2024, η Κίνα είχε εγκαταστήσει υποδομές 887 γιγαβάτ ηλιακής ενέργειας. Σχεδόν διπλάσια από το συνολικό ποσό της Ευρώπης και της Αμερικής. Και παρήγαγε 1.826 τεραβατώρες αιολικής και ηλιακής ηλεκτρικής ενέργειας. Πέντε φορές περισσότερη από την ενέργεια που περιέχεται και στα 600 πυρηνικά της όπλα.
Μια σύγχρονη υπερδύναμη
Στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου, για να χαρακτηριστεί μια χώρα «υπερδύναμη», έπρεπε να συνδυάζει μεγάλη επικράτεια με την κατοχή πυρηνικού οπλοστασίου. Η Κίνα κατάφερε να το αλλάξει αυτό, καθώς οι επενδύσεις που έχει κάνει στην ενέργεια –για να τροφοδοτήσει την οικονομία της- την κατέστησαν υπερδύναμη που αναπτύσσει καθαρή ηλεκτρική ενέργεια σε πλανητική κλίμακα.
Αυτό σημαίνει ότι η Κίνα αναδιαμορφώνει τις ενεργειακές προοπτικές του κόσμου. Και μαζί τη γεωπολιτική της στρατηγική και την ικανότητά της να περιορίσει τις καταστροφικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Οι περισσότερες χώρες δεν έχουν ακόμη απαλλαγεί από τον άνθρακα, επειδή δεν έχουν τα μέσα για να το κάνουν. Παράδειγμα η ΕΕ, η οποία αναζητεί τρόπους να μεταθέσει στον χρόνο την απόρριψη των ορυκτών καυσίμων.
Η Κίνα όμως, σημειώνει, ο Economist, το αλλάζει αυτό. Παρέχει όλο και μεγαλύτερες ποσότητες καθαρής ενέργειας στον κόσμο σε τιμές που είναι φθηνότερες από οποιαδήποτε εναλλακτική λύση. Ακόμη και από τον άνθρακα και το φυσικό αέριο.
Ενέργεια όση παράγουν 300 πυρηνικοί σταθμοί
Οι αριθμοί είναι αμείλικτα εντυπωσιακοί. Η Κίνα μπορεί να παράγει σχεδόν ένα τεραβάτ ανανεώσιμης ενέργειας σε ένα χρόνο. Δηλαδή, μπορεί να παράσχει τόση ενέργεια όσο περισσότεροι από 300 μεγάλοι πυρηνικοί σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής. Και η δυναμική που δημιούργησε όλη αυτή την παραγωγική ικανότητα δεν έχει εξαντληθεί.
Η ζήτηση ενέργειας στην Κίνα είναι τεράστια. Περίπου το ένα τρίτο της παγκόσμιας ηλεκτρικής ενέργειας. Και καλύπτεται από όλο και πιο αποτελεσματική παραγωγή, η οποία καθιστά το τελικό προϊόν όλο και φθηνότερο. Αυτό, με τη σειρά του, της επιτρέπει να καλύψει ακόμη μεγαλύτερη ζήτηση, και ούτω καθεξής.
Η εξέλιξη και οι αποτελεσματικότητα της παραγωγής καθαρής ενέργειας είναι τέτοιες, που δεν χρειάζονται πια επιδοτήσεις. Πολλές από αυτές σταδιακά σταματούν.
Ξεπερνώντας τους στόχους
Πλέον η Κίνα έχει ξεπεράσει, ή βρίσκεται σε καλό δρόμο για να ξεπεράσει, τις περισσότερες από τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει βάσει της Σύμβασης-Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή από την υπογραφή της συμφωνίας του Παρισιού το 2015. Πολλές άλλες χώρες ή οντότητες, όπως η ΕΕ, για παράδειγμα, δυσκολεύονται ακόμη να πετύχουν μια μέτρια ή προσοτικοποιημένη μείωση των εκπομπών ρύπων έως το 2035.
Η Κίνα όμως πρωτοπορεί και μπορεί να εξαγάγει αυτή την πρωτοπορία και στον υπόλοιπο κόσμο. Όχι στις ΗΠΑ και την ΕΕ, τουλάχιστον για την ώρα.
Ο Ντόναλντ Τραμπ και η κυβέρνησή του έχουν απορρίψει και θέτουν διαρκώς προσκόμματα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Ο Αμερικανός πρόεδρος επιμένει ότι η κλιματική αλλαγή είναι «απάτη» και εξελέγη με σύνθημα «drill, baby, drill». Σαφής αναφορά στην εξόρυξη πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Στην Ευρώπη, η βιομηχανία καθαρής ενέργειας παραπαίει, η κοινή γνώμη θεωρεί δαπανηρή την πράσινη πολιτική. Επίσης, οι ΗΠΑ, εκμεταλλευόμενες τον πόλεμο στην Ουκρανία, προωθούν το δικό τους υγροποιημένο φυσικό αέριο στην ΕΕ.
Η Κίνα όμως μπορεί να στραφεί στις αναπτυσσόμενες χώρες. Εκεί, επισημαίνει ο Economist, θα κερδηθεί ή θα χαθεί η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής. Και εκεί οι κινεζικές ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα κάνουν τη μεγαλύτερη διαφορά. Ήδη η Κίνα κερδίζει περισσότερα χρήματα από την εξαγωγή πράσινης τεχνολογίας από ό,τι η Αμερική από την εξαγωγή ορυκτών καυσίμων.
Ο Economist εκτιμά ότι αυτή η τάση θα συνεχιστεί απλώς και μόνο επειδή οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι φθηνές. Η Κίνα εργάζεται με συνέπεια για να μειώσει τις εκπομπές ρύπων στο εσωτερικό της. Με ολοένα και φθηνότερες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, άφθονη αποθήκευση που καθιστά τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πιο χρήσιμες, καλύτερες αγορές ηλεκτρικής ενέργειας, μεγάλες γραμμές μεταφοράς και κάθε είδους σχετική εμπειρογνωμοσύνη. Αυτό το έργο θα μπορεί στη συνέχεια να το πουλήσει και πέρα από τα σύνορά της.
Ευγενής ιδιοτέλεια
Μπορεί πίσω από την προσπάθεια της Κίνας να κρύβεται ιδιοτέλεια: κέρδος και ισχύς. Αλλά έχει και σημαντικά οφέλη. Όσο εξαπλώνεται η καθαρή τεχνολογία, παντού στον κόσμο, τόσο μειώνονται οι κίνδυνοι από την κλιματική αλλαγή. Και για την Κίνα.
Επιπλέον το οικονομικό όφελος είναι σημαντικό. Ανατρέπεται η ιδέα ότι οι ωφέλιμες για το κλίμα πολιτικές κοστίζουν πολύ.
Ωστόσο, δεν μπορεί ο πλανήτης να βασιστεί στη βιομηχανική ικανότητα της Κίνας να παράγει καθαρή ενέργεια για να ωφεληθεί. Άλλωστε το Πεκίνο δεν έχει σταματήσει να χρησιμοποιεί ορυκτά καύσιμα –προμηθεύεται πετρέλαιο, και μάλιστα σε καλές τιμές από τη Ρωσία. Επιπλέον, ο υπόλοιπος κόσμος βλέπει τη χώρα αυτή με ανησυχία. Η Κίνα δεν φοβάται να διαπραγματευθεί σκληρά τα πλεονεκτήματά της. Παράδειγμα, ο τρόπος με τον οποίο χειρίζεται το ζήτημα των σπάνιων γαιών και άλλων κρίσιμων ορυκτών, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ.
Από την άλλη, οι υποδομές παραγωγής καθαρής ενέργειας δεν είναι πετρέλαιο ή φυσικό αέριο. Αν κάποιος τις αποκτήσει, αυτές θα συνεχίσουν να προσφέρουν υπηρεσίες. Αν δεν έχεις πετρέλαιο, πάντα φοβάσαι μήπως ο παραγωγός κλείσει την κάνουλα…
Ο Economist ψηφίζει καθαρή ενέργεια. Διότι, σημειώνει, είναι φθηνή, άφθονη και μπορεί να βελτιώσει εκατομμύρια ζωές. Η Κίνα δείχνει τον δρόμο, λέει.
