Βία είναι κάθε συμπεριφορά που ως σκοπό έχει να εξαναγκάσει, να κυριαρχήσει, να πληγώσει και να απομονώσει ένα άτομο. Είναι κάθε μορφή εξουσίας που επιβάλλεται με σκοπό να διατηρήσει την κυριαρχία και τον έλεγχο, τόσο της σχέσης όσο και της συμπεριφοράς του θύματος.
Του Κων/νου Τζέκη
Η βία ορίζεται ως η εσκεμμένη, πραγματική ή απειλούμενη, χρήση εξουσίας και σωματικής δύναμης, που έχει ως αποτέλεσμα τον τραυματισμό, τη ψυχολογική και σωματική βλάβη, την κακή ανάπτυξη, τη στέρηση ή ακόμη και τον θάνατο.
Πρόκειται για μια τραυματική εμπειρία, όπου και με όποια μορφή και αν εκφραστεί, αφήνει πίσω της έντονα ψυχικά τραύματα. Η επούλωση των ψυχικών τραυμάτων χρειάζεται χρόνο.
Οι άμεσες αντιδράσεις του θύματος συχνά περιλαμβάνουν το σοκ, τον φόβο, τη δυσπιστία, την ενοχή και τη δυσφορία. Οι επιπτώσεις της συχνά περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, το άγχος, την θλίψη, την απομόνωση, την κατάθλιψη, το μετατραυματικό στρες, την ανασφάλεια και την χαμηλή αυτοεκτίμηση. Επίσης, η βία μπορεί να επηρεάσει τραυματικά την προσωπικότητα του θύματος και την συναισθηματική και ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη και ωρίμανση.
Συχνά, είναι πιθανό ως αποτέλεσμα του τραυματικού γεγονότος της βίας, οι γνωστικές λειτουργίες του θύματος να διαταράσσονται. Δηλαδή, μπορεί το άτομο να έχει αποδιοργανωμένη σκέψη και μνήμη και μειωμένη συγκέντρωση.
Επιπλέον, τα άτομα που έχουν υποστεί κάποια μορφή βίας, συχνά αναφέρουν διαταραχές στον ύπνο και στις διατροφικές συνήθειες, καθώς και διάφορα σωματικά συμπτώματα, αφού μπορεί να σωματοποιήσουν όλα τα έντονα συναισθήματα που βίωσαν.
Θα σας διηγηθώ κατ’ αρχή ένα πραγματικό περιστατικό που βίωσε ή μπορεί και να βιώνει ακόμα μια οικογένεια. Μια οικογένεια σαν όλες τις Ελληνικές οικογένειες. Το αναφέρω αυτό γιατί πολλοί μπορεί να θεωρήσουν ότι η βία είναι ξένη προς αυτούς και δεν τους αφορά και τα τοιαύτα. Όμως όλους μας νοιάζει. Μπορεί να μην ακουμπά την οικογένεια κανενός από εμάς, αλλά σίγουρα γειτονικές οικογένειες μαστίζονται από τη βία.
Ήταν μια χαρά ανδρόγυνο. Χωρίς γάμο, αλλά συζούν πάνω από δέκα χρόνια στην ίδια στέγη. Ο άνδρας επιστήμονας κύρους και η γυναίκα επιτυχημένη επιστήμονας με μεταπτυχιακό σε Πανεπιστήμιο Παγκόσμιας κλάσης. Και οι δύο υψηλότατου μορφωτικού επιπέδου. Στη διαδρομή της συμβίωσης απέκτησαν δύο παιδιά.
Για όλους μια ευτυχισμένη και οικονομικά ανεξάρτητη οικογένεια. Η γυναίκα κόρη πλούσιας οικογένειας και συνιδιοκτήτης μερικών εταιριών με πολλά κέρδη.
Όμως για τους κοντινούς φίλους η ευτυχία που για πολλούς θα ήταν δεδομένη, βρίσκεται στα κεραμίδια.
Ο άνδρας βίαιος, για ασήμαντη αφορμή ή χωρίς αφορμή, αλλά για δήθεν αφορμή (πχ. Γιατί το πουκάμισο κρεμάσθηκε σ’ εκείνη την κρεμάστρα κι όχι στην άλλη) έβριζε, ρεζίλευε την γυναίκα αδιαφορώντας αν υπήρχαν και άλλοι γύρω τους και ενίοτε όταν θεωρούσε ότι οι βρισιές δεν επαρκούσαν, άπλωνε και το χέρι για καμιά μπουνιά στο πρόσωπο. Ύστερα ζητούσε συγνώμη για το λάθος του, υποσχόμενος ότι δεν θα το ξαναέκανε, για να το επαναλάμβανε σε λίγες μέρες.
Φίλοι και οι οικείοι της γυναίκας την προέτρεπαν να τον εγκαταλείψει, αλλά εκείνη αρνούνταν περιμένοντας μια καλυτέρευση της συμπεριφοράς του. Μάταια.
Ο άνδρας σε ερωτήσεις παρισταμένων στα γεγονότα, και σε ερωτήσεις τους σχετικές δικαιολογούνταν ότι πέρασε δύσκολα χρόνια, έζησε βία στο σπίτι του και ένα σωρό άλλες δικαιολογίες, για όλους άρες μάρες κουταμάρες, αλλά γι’ αυτόν βασικές και σπουδαίες.
Το παραπάνω περιστατικό θα μπορούσε να είναι μια υπόθεση εργασίας ή ένα πραγματικό περιστατικό που θα πρέπει να συζητήσουμε, αφού προκύπτουν ορισμένα συμπεράσματα.
Πρώτον η γυναίκα δεν καταγγέλλει τη βία ελπίζοντας ότι ο βίαιος θα διορθωθεί. Επίσης ισχυρίζεται ότι δεν τον εγκαταλείπει γιατί δεν θέλει τα παιδιά της να ζήσουν χωρίς πατέρα. Σαφώς κρύβεται πίσω από όλα αυτά ο φόβος και η ντροπή για τη δημοσιότητα που σαφώς θα έπαιρνε.
Ο άνδρας κάθε φορά ζητάει συγνώμη αλλά επαναλαμβάνει την ίδια συμπεριφορά χωρίς να υπολογίζει τίποτα, ούτε τον φόβο της καταγγελίας, αφού οι απειλές φτάνουν μέχρι και την απειλή ανθρωποκτονίας κλπ.
Δεύτερον στο περιβάλλον τους υπάρχει ο φόβος και ο τρόμος και έτσι η γυναίκα δεν τολμά να επαναστατήσει.
Τρίτον ενώ όλοι σκέπτονται τα παιδιά, εκείνα βιώνουν τη βία και όταν μεγαλώσουν θα συμπεριφερθούν όπως οι γονείς τους, ή θα ψάξουν να βρουν βίαιο σύντροφο.
Τέταρτον. Ο χωρισμός του ζευγαριού δεν έχει καμία σχέση με τα οικονομικά του, αλλά με την θαρραλέα απόφαση της γυναίκας να τελειώσει το μαρτύριο που ζει.
Συμπέρασμα. Η βία δεν θεραπεύεται από μόνη της παρά μονάχα με τη βοήθεια εξειδικευμένων επιστημόνων και ύστερα από κοπιώδη και μακρά θεραπεία. Τα παιδιά είναι καλύτερα να ζουν σε ένα ήρεμο περιβάλλον παρά σε περιβάλλον τοξικό. Τα θύματα θα πρέπει να γνωρίζουν ότι καλύτερα να ζεις έστω με ελλείψεις παρά να πεθαίνεις κάθε μέρα.
Ο Μένανδρος Αρχαίος Έλληνας ποιητής του 4ου αιώνα είχε γράψει: «Όπου βία πάρεστι, ουδέν ισχύει νόμος.» Είχε πολύ δίκιο.
