Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, η παιδεία κατέχει την πρώτη θέση στα θέματα της επικαιρότητας. Πολλές ευχές – πάνε κι έρχονται – για καλή σχολική χρονιά, για καλή πρόοδο, για καλή επιτυχία στις εξετάσεις.
Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, η παιδεία κατέχει την πρώτη θέση στα θέματα της επικαιρότητας. Πολλές ευχές – πάνε κι έρχονται – για καλή σχολική χρονιά, για καλή πρόοδο, για καλή επιτυχία στις εξετάσεις. Όλοι απαιτούμε και δικαιούμαστε καλύτερες σχολικές αίθουσες, καλύτερους εκπαιδευτικούς, περισσότερα οπτικοαουστικά μέσα, κομπιούτερ, γυμναστήρια, βιβλία κι ότι μπορεί να συμβάλλει στην αρτιότερη και πληρέστερη εκπαίδευση των παιδιών μας.
Άραγε, αν τα παιδιά μας, οι μαθητές και οι μαθήτριες μάθουν, απ΄ έξω κι ανακατωτά, όλα τα μαθήματα, βρίσκουν λύση σε όλα τα μαθηματικά προβλήματα, αριστεύουν στη φυσική, στη χημεία, στα αρχαία και είναι άριστοι χρήστες των μέσων πληροφορικής, τότε θα έχουν επιτευχθεί πλήρως οι στόχοι που έχει θέσει το αρμόδιο υπουργείο;
Όταν ένας μαθητής έχει πλουτίσει το λεξιλόγιο του με ποικίλες ύβρεις, βιαιοπραγεί συνεχώς, μολύνει το περιβάλλον με σκουπίδια, «ζωγραφίζει» στους τοίχους του σχολείου και η γενικότερη συμπεριφορά του είναι προβληματική, αυτό δεν αποτελεί ένα σοβαρό θέμα που πρέπει να προβληματίσει σοβαρά τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς;
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, με μέτρια, καλή ή πολύ καλή εκπαίδευση, η μόρφωση θα προσφερθεί στα παιδιά μας. Κάποιοι μαθητές και μαθήτριες θα αποδώσουν περισσότερο και κάποιοι λιγότερο. Δεν μπορεί όμως, κάτι θα μείνει στο βάθος του νου σε όλους.
Εκεί που θα πρέπει να παρασχεθεί περισσότερο βοήθεια στα παιδιά μας είναι, κατ΄ εμέ, στην αγωγή τους, στην συμπεριφορά και στάση, στο σχολείο και στη ζωή.
Δεν μπορεί να στέλνω εγώ το παιδί μου στο νηπιαγωγείο χωρίς να του έχω μιλήσει για λίγα, αλλά βασικά θέματα υγιεινής και να περιμένω από τη νηπιαγωγό, κάθε ημέρα, ακόμη και να μεριμνά για τα ούρα και τα κόπρανα του. Και σίγουρα δεν γίνεται καν λόγος για τις λογικές και πιθανές εξαιρέσεις.
Δεν μπορεί να περιμένω να είναι τακτικός και επιμελής μαθητής όταν το σπίτι μου θυμίζει βομβαρδισμένο τοπίο. Όταν ένα παιδί μεγαλώνει σε μια οικογένεια με εντάσεις και προβλήματα, όπου κανείς από τη μητέρα και τον πατέρα, δεν νουθετεί, δεν συμβουλεύει και πολύ περισσότερο δεν δείχνει το παράδειγμα με τις πράξεις του, τότε η στάση του στο σχολείο και στον κοινωνικό του περίγυρο θα είναι προέκταση της οικογενειακής αλλοφροσύνης.
Πολλές φορές δίνουμε συμβουλές στα παιδιά μας και τα αποτελέσματα είναι και πάλι στο λάθος δρόμο. Θα πρέπει να προβληματιστούμε ίσως γιατί δεν προσεγγίζουμε σωστά τις ευαίσθητες μικρές ψυχές, ίσως γιατί οι κουβέντες μας είναι ξερές και ψυχρές, ίσως γιατί είμαστε υπερβολικά αυστηροί και ευέξαπτοι.
Όπως και να΄ χει, η αγωγή που θα δοθεί στα παιδιά από το σπίτι είναι καθοριστική για τη συμπεριφορά στο σχολείο. Η ευθύνη των γονέων είναι τεράστια και σημαντική στην μετέπειτα πορεία των παιδιών τους.
Από την άλλη πλευρά, όταν ο εκπαιδευτικός προσφέρει με απάθεια από την έδρα γνώση και πληροφορίες χωρίς να πλησιάσει λίγο την καρδιά των μαθητών του, τότε η παρουσία του στη σχολική αίθουσα κρίνεται ανεπαρκής. Ένας άρτια καταρτισμένος δάσκαλος και καθηγητής θα πρέπει να διακρίνεται και για την αγάπη προς τα παιδιά, μικρά και μεγάλα, να μεριμνά για την παιδαγωγική του μόρφωση και να αισθάνεται όλους τους μαθητές άξιους και ικανούς. Η ψυχολογία των παιδιών είναι ένα ιδιαίτερο σημείο προσοχής και όταν ο εκπαιδευτικός δεν είναι γνώστης αυτής τότε υπάρχει πρόβλημα. Εδώ η συνεργασία με τους γονείς κρίνεται απαραίτητη, ειδικά σε περιπτώσεις παραβατικών συμπεριφορών.
Η μόρφωση και η αγωγή είναι αλληλένδετες έννοιες στο σχολικό βίο. Όσες γνώσεις κι αν κατέχει στο τέλος της χρονιάς ένας μαθητής, αν δεν σέβεται, πρώτα τον εαυτό του, αν δεν αγαπά, αν δεν τιμά, αν δεν βοηθά, αν δεν προσφέρει, αν δεν ταπεινώνεται, αν δεν συνεργάζεται, οι γνώσεις θα μείνουν νεκρές και το μυαλό του άδειο.
Ας αναλογιστούμε όλοι τις ευθύνες μας κι ας χτίσουμε σε ήρεμες και υγιείς βάσεις την αγωγή που απαιτείται για να συμπορευτεί με τη μόρφωση που είναι αναγκαία για τις δύσκολες ημέρες στο παρόν και το μέλλον της ζωής των παιδιών μας.
Γιάννης Τσαπουρνιώτης
