Η ανοσοθεραπεία του καρκίνου, μια προσέγγιση που χρησιμοποιεί φάρμακα που διεγείρουν τα ανοσοκύτταρα του οργανισμού ώστε να επιτεθούν στους όγκους, αποτελεί μια ελπιδοφόρα στρατηγική για τη θεραπεία πολλών τύπων καρκίνου. Ωστόσο, δεν είναι αποτελεσματική για ορισμένους όγκους, όπως τον καρκίνο των ωοθηκών, όπου οι όγκοι διαθέτουν πολλούς μηχανισμούς καταστολής του ανοσοποιητικού συστήματος.
Για να επιτύχουν καλύτερη απόκριση, ερευνητές του MIT σχεδίασαν νέα νανοσωματίδια που μπορούν να μεταφέρουν απευθείας στους όγκους των ωοθηκών ένα μόριο που διεγείρει το ανοσοποιητικό σύστημα, γνωστό ως IL-12. Όταν χορηγείται μαζί με φάρμακα ανοσοθεραπείας που ονομάζονται αναστολείς σημείων ελέγχου (checkpoint inhibitors), η IL-12 βοηθά το ανοσοποιητικό σύστημα να εξαπολύσει επίθεση στα καρκινικά κύτταρα.
Το 2022 οι ίδιοι ερευνητές είχαν αναπτύξει νανοσωματίδια που μπορούσαν να μεταφέρουν την IL-12 απευθείας στα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντας τη χορήγηση υψηλότερων δόσεων χωρίς τις παρενέργειες που συνοδεύουν την έγχυση του φαρμάκου. Ωστόσο, εκείνα τα σωματίδια είχαν την τάση να απελευθερώνουν το φάρμακό τους πολύ γρήγορα, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα της ανοσολογικής απόκρισης.
Στη νέα μελέτη, οι ερευνητές τροποποίησαν τα νανοσωματίδια ώστε η IL-12 να απελευθερώνεται πιο σταδιακά, μέσα σε περίπου μία εβδομάδα, χρησιμοποιώντας διαφορετικό χημικό συνδετικό παράγοντα για να συνδέσουν την IL-12 με τα σωματίδια.
Μελετώντας μοντέλα ποντικών με καρκίνο των ωοθηκών, οι ερευνητές εντόπισαν ότι αρχικά τα νανοσωματίδια με IL-12 από μόνα τους εξάλειψαν τους όγκους στο 30% των ποντικών. Όταν συνδυάστηκαν με αναστολείς σημείων ελέγχου, πάνω από το 80% των ποντικών θεραπεύτηκαν πλήρως, ακόμη και σε μοντέλα ιδιαίτερα ανθεκτικά στα φάρμακα της ανοσοθεραπείας ή της χημειοθεραπείας που συνήθως χρησιμοποιούνται στον καρκίνο των ωοθηκών.
Επιπλέον, όταν τα ποντίκια εκτέθηκαν εκ νέου σε καρκινικά κύτταρα πέντε μήνες μετά την αρχική θεραπεία, προκειμένου να προσομοιωθεί η επανεμφάνιση του όγκου, τα ανοσοκύτταρά τους θυμήθηκαν τις πρωτεΐνες του όγκου και τις εξουδετέρωσαν ξανά.
Τα μοντέλα καρκίνου που χρησιμοποιήθηκαν ήταν μεταστατικά, οπότε οι όγκοι δεν αναπτύχθηκαν μόνο στις ωοθήκες αλλά και στην περιτοναϊκή κοιλότητα, που περιλαμβάνει τα έντερα, το συκώτι, το πάγκρεας και άλλα όργανα. Ακόμη και οι πνεύμονες παρουσίαζαν καρκινικές εστίες.
Οι ερευνητές συνεργάζονται τώρα με το Κέντρο Τεχνολογικής Καινοτομίας Deshpande του MIT για τη δημιουργία μιας νεοφυούς εταιρείας που θα αναπτύξει περαιτέρω την τεχνολογία των νανοσωματιδίων.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε σήμερα στο περιοδικό «Nature Materials».
Μ.Κουζινοπούλου
