Ο Εξωδικαστικός «πήρε μπροστά» με ρυθμίσεις-ρεκόρ, γενναία «κουρέματα» και μακροχρόνιες αποπληρωμές. Όμως οι Βρυξέλλες προειδοποιούν για το «βαρίδι» των 75 δισ. ευρώ που οι συστημικές καθυστερήσεις και χρόνιες παθογένειες κρατούν «παγωμένο», επιβαρύνοντας την οικονομία.
Ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών καταγράφει νέο ρεκόρ αιτήσεων τον Μάιο, μετά την ενεργοποίηση από τις 10 Απριλίου των βελτιωμένων και πιο ευνοϊκών κριτηρίων για τους οφειλέτες. Οι νέες αιτήσεις υπερδιπλασιάστηκαν, ενώ χιλιάδες πολίτες και επιχειρήσεις πέτυχαν ρυθμίσεις με σημαντικές διαγραφές οφειλών και αποπληρωμή σε βάθος δεκαετιών.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή που το εργαλείο αυτό προσφέρει ανάσες σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, η τελευταία Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα (Ιούνιος 2025) έρχεται να υπενθυμίσει τη μεγάλη εικόνα: η αργή πρόοδος στην εκκαθάριση του τεράστιου αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ), ύψους σχεδόν 75 δισ. ευρώ, συνεχίζει να επιβαρύνει την οικονομία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι χθες, 10 Ιουνίου, έκλεισε οριστικά το «παράθυρο» που δόθηκε για δύο μήνες σε οφειλέτες των οποίων η αίτηση είχε απορριφθεί το τελευταίο 12μηνο. Είχαν μια δεύτερη ευκαιρία να υποβάλουν εκ νέου αίτηση καθώς, στο μεταξύ, η αποδοχή της πρότασης ρύθμισης από τους servicers κατέστη υποχρεωτική, εφόσον πληρούνται τα βελτιωμένα κριτήρια του αλγορίθμου.
Ρεκόρ αιτήσεων και γενναίες ρυθμίσεις
Τα στοιχεία της Έκθεσης Προόδου του Εξωδικαστικού Μηχανισμού για τον Μάιο του 2025 είναι αποκαλυπτικά της δυναμικής που ανέπτυξε το εργαλείο ρύθμισης οφειλών:
- Ιστορικό υψηλό αιτήσεων: τον Μάιο υποβλήθηκαν 10.870 νέες αιτήσεις, αριθμός που συνιστά υπερδιπλασιασμό του μηνιαίου μέσου όρου του προηγούμενου εξαμήνου.
- Γενναία «κουρέματα»: Το μέσο «κούρεμα» για οφειλές προς servicers και τράπεζες φτάνει το 30%, ενώ για τα καταναλωτικά δάνεια αγγίζει το 35,2%. Σχεδόν οι μισές ρυθμίσεις (48,8%) περιλαμβάνουν διαγραφή άνω του 30% της αρχικής οφειλής.
- Μακροχρόνιες αποπληρωμές: η μέση διάρκεια αποπληρωμής εκτείνεται στα 17 έτη για οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς, ενώ ειδικά για τα στεγαστικά δάνεια εκτοξεύεται στα 26 έτη.
- Συνολική διαγραφή χρέους: από την έναρξη του μηχανισμού μέχρι σήμερα, το συνολικό ποσό της οφειλής που έχει διαγραφεί ανέρχεται στο εντυπωσιακό ποσό των 3,87 δισ. ευρώ.
Servicers: ποιοι εγκρίνουν και ποιοι όχι
Η εικόνα της αγοράς διαχείρισης δανείων είναι εξαιρετικά συγκεντρωμένη, με τέσσερις μεγάλους παίκτες (Cepal, doValue, Intrum, Qquant) να διαχειρίζονται σχεδόν το 93% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων. Η στάση τους απέναντι στις αιτήσεις ρύθμισης παρουσιάζει, ωστόσο, σημαντικές αποκλίσεις, καθιστώντας «θέμα τύχης» για τον μέσο δανειολήπτη, σε ποιον… θα πέσει το δάνειό του.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τον μήνα Μάιο, ο μέσος όρος έγκρισης από τους 10 μεγαλύτερους πιστωτές διαμορφώθηκε στο 74%.
Ωστόσο:
- “πρωταθλητές” των εγκρίσεων αναδεικνύονται η Intrum και η QQuant με ποσοστό έγκρισης 93%, ακολουθούμενες από την doValue με 87%.
- αντιθέτως, μόνο 41% των δανείων της πρώην Αγροτικής έχουν ρυθμιστεί, ενώ μόνο το 45% των αιτήσεων που αξιολογεί η Εθνική Τράπεζα έχει εγκριθεί
Εξίσου ανησυχητικό είναι όμως και το στοιχείο των απορρίψεων από την πλευρά των οφειλετών! Το 80,6% όσων απορρίπτουν την πρόταση ρύθμισης σε διμερείς διαπραγματεύσεις (και 64,5% στις πολυμερείς) δεν παρέχει καμία αιτιολόγηση. Το φαινόμενο αυτό υποδηλώνει είτε στρατηγική καθυστέρησης και προσπάθεια αποφυγής πληρωμών, είτε βαθιά δυσπιστία -ή απλώς ότι η προτεινόμενη λύση, παρά τις βελτιώσεις, παραμένει μη βιώσιμη για τον οφειλέτη.
Γιατί η Κομισιόν προειδοποιεί
Ενώ οι αριθμοί του Εξωδικαστικού δείχνουν μια θετική δυναμική, η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής έρχεται να βάλει τα πράγματα στη σωστή τους διάσταση, εστιάζοντας στο μακροοικονομικό κόστος των καθυστερήσεων.
Η Επιτροπή είναι κατηγορηματική: το απόθεμα των 74,8 δισ. ευρώ (31,5% του ΑΕΠ) που διαχειρίζονται οι servicers «επιβαρύνει την οικονομία» και «εμποδίζει την αποτελεσματική κατανομή κεφαλαίων». Με απλά λόγια, κεφάλαια που θα μπορούσαν να χρηματοδοτήσουν νέες επενδύσεις και να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας, παραμένουν εγκλωβισμένα.
Το πιο σημαντικό, όμως, είναι ότι η έκθεση δεν αποδίδει την ευθύνη αποκλειστικά στους servicers. Αντιθέτως, αναδεικνύει τρεις βαθιές, συστημικές παθογένειες του κράτους που καθιστούν τη διαδικασία εξυγίανσης «πιο αργή από το προγραμματισμένο»:
- Δικαστικές καθυστερήσεις: η αναποτελεσματικότητα και οι χρονοβόρες διαδικασίες στο δικαστικό σύστημα αποτελούν το νούμερο ένα εμπόδιο.
- Άγονοι πλειστηριασμοί: ένα εντυπωσιακό 75% των πλειστηριασμών κηρύσσονται άγονοι, παγώνοντας τη ρευστοποίηση των περιουσιακών στοιχείων και την ανάκτηση κεφαλαίων.
- Γραφειοκρατία – Κτηματολόγιο: οι καθυστερήσεις στην καταχώρηση συναλλαγών επιβραδύνουν δραματικά τις μεταβιβάσεις ακινήτων.
