Ο Παύλος Αναστασιάδης, από την Κατερίνη, καθηγητής και μέλος της ερευνητικής ομάδας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Maryland, συμμετέχει σε διεθνή συνεργασία με το Harvard-Brigham της Βοστώνης και το Sunnybrook του Καναδά, με στόχο να ανοίξει ένας νέος δρόμος στη θεραπεία σοβαρών παθήσεων του εγκεφάλου.
Τα πρόσφατα αποτελέσματα της έρευνας δημοσιεύθηκαν στο The Lancet Oncology, ένα από τα πλέον αναγνωρισμένα διεθνή ιατρικά περιοδικά, και είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για περιπτώσεις επιθετικών όγκων του εγκεφάλου, όπως το γλοιοβλάστωμα, όπου για δεκαετίες η πρόοδος υπήρξε περιορισμένη.
Το βασικό εμπόδιο: O αιματοεγκεφαλικός φραγμός
Ο εγκέφαλος προστατεύεται από έναν φυσικό «φραγμό», τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Πρόκειται για ένα εξαιρετικά αυστηρό φίλτρο ανάμεσα στο αίμα και τον εγκεφαλικό ιστό: επιτρέπει να περνούν μόνο συγκεκριμένα μόρια, κρατώντας εκτός του εγκεφάλου πολλά δυνητικά επιβλαβή στοιχεία. Όμως αυτό το αμυντικό σύστημα έχει και ένα μεγάλο μειονέκτημα: συχνά εμποδίζει και την είσοδο φαρμάκων που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία. Έτσι, σε ορισμένους όγκους του εγκεφάλου, σημαντικό μέρος της φαρμακευτικής αγωγής δεν φτάνει ποτέ στον στόχο του.
Η ιδέα που αλλάζει τα δεδομένα: θεραπεία χωρίς χειρουργείο
Η διεθνής ομάδα ερευνητών αξιοποίησε μια τεχνολογία που «ανοίγει» προσωρινά και με ασφάλεια τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό, χωρίς χειρουργική επέμβαση. Η διαδικασία βασίζεται σε υπέρηχο και σε μικροσκοπικές φυσαλίδες αερίου (μικροφυσαλίδες) που χορηγούνται ενδοφλέβια.
Όταν ο υπέρηχος στοχεύει την περιοχή του όγκου με ακρίβεια χιλιοστών, οι μικροφυσαλίδες πάλλονται μέσα στα αγγεία και δημιουργούν, για λίγες ώρες, μικροσκοπικά «περάσματα» στο τοίχωμά τους. Αυτό το σύντομο παράθυρο δίνει τη δυνατότητα σε αντικαρκινικά φάρμακα να περάσουν πιο αποτελεσματικά από το αίμα στον όγκο, αυξάνοντας την πιθανότητα θεραπευτικού οφέλους.
Η όλη διαδικασία πραγματοποιείται υπό καθοδήγηση μαγνητικής τομογραφίας (MRI), με διακρανιακό σύστημα που διαθέτει ενσωματωμένους ανιχνευτές για την καταγραφή ακουστικών σημάτων. Οι ερευνητές τονίζουν τη σημασία της «ακουστικής δόσης», δηλαδή ενός μετρήσιμου δείκτη που επιτρέπει να παρακολουθείται σε πραγματικό χρόνο η διαδικασία και να επιλέγεται το βέλτιστο και ασφαλές επίπεδο εφαρμογής.
Τι έδειξε η μελέτη
Στη μελέτη εφαρμόστηκε η τεχνολογία σε 34 ασθενείς με γλοιοβλάστωμα, την πιο επιθετική μορφή καρκίνου του εγκεφάλου. Η προσωρινή «διάνοιξη» του αιματοεγκεφαλικού φραγμού έγινε στην αρχή της μηνιαίας αγωγής με χημειοθεραπεία, ώστε το φάρμακο να φτάσει καλύτερα στον όγκο και επαναλήφθηκε για έξι μήνες σε μηνιαία βάση.
Σύμφωνα με τα ευρήματα, η μέθοδος μπορεί να ενισχύσει την πρόσβαση της θεραπείας στον εγκέφαλο, ενώ ταυτόχρονα να περιορίσει την ανάγκη για υψηλότερες δόσεις που επιβαρύνουν άλλα όργανα. Επιπλέον, είναι μια μη επεμβατική διαδικασία, χωρίς χειρουργείο, και οι ασθενείς συνήθως μπορούν να επιστρέψουν στο σπίτι τους την ίδια ημέρα.
Ένα βήμα ελπίδας
Ο εγκέφαλος είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο όργανο και κάθε νέα εφαρμογή χρειάζεται αυστηρή και προσεκτική αξιολόγηση. Ωστόσο, το γεγονός ότι μια διεθνής ερευνητική προσπάθεια δείχνει απτά οφέλη σε ένα τόσο δύσκολο πεδίο, δίνει νέα ώθηση και ελπίδα.
Για τον Παύλο Αναστασιάδη, η συμμετοχή σε αυτή την προσπάθεια είναι ένα ακόμη δείγμα ότι η ελληνική επιστημονική παρουσία μπορεί να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων.
