Τις άμεσες και τις έμμεσες επιπτώσεις που ενδέχεται να έχουν στην ελληνική οικονομία οι δασμοί Ντόναλντ Τραμπ διερευνούν οι αναλυτές της Alpha Bank, στο πιο πρόσφατο δελτίο της για τις οικονομικές εξελίξεις.
Ειδικότερα, εξετάζονται καίριοι τομείς που θα μπορούσε να επηρεάσει η επιβολή αυξημένων δασμών από τη νέα αμερικανική κυβέρνηση, όπως οι εξαγωγές, οι ξένες άμεσες επενδύσεις και οι τουριστικές ροές, ενώ έμμεσες επιπτώσεις εκτιμάται πως θα υπάρξουν για την ελληνική οικονομία ως αντίκτυπος των δασμών σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Άμεσες επιπτώσεις
Αναφορικά με τις άμεσες επιπτώσεις, τα κανάλια μέσω των οποίων ενδέχεται ο αυξημένος εμπορικός προστατευτισμός να επηρεάσει την ελληνική οικονομία είναι τα ακόλουθα:
- Εμπορικό ισοζύγιο: Από το 2011, με εξαίρεση το 2022, δηλαδή κατά τη διάρκεια της πρόσφατης ενεργειακής κρίσης, η Ελλάδα διατηρεί εμπορικό πλεόνασμα με τις Ηνωμένες Πολιτείες, το οποίο ανήλθε το 2024 σε περίπου Ευρώ 0,25 δισ. Επιπρόσθετα, οι εξαγωγές στις Ηνωμένες Πολιτείες αντιπροσωπεύουν σήμερα το 1% του ΑΕΠ της Ελλάδας και λιγότερο από το 5% των συνολικών εξαγωγών. Πιο συγκεκριμένα, οι εξαγωγές της χώρας μας προς τις ΗΠΑ ανήλθαν σε 2,4 δισ. ευρώ το 2024, με το 23% αυτών να αφορά εξαγωγές ορυκτών καυσίμων, ενώ ακολουθούν τα τρόφιμα -κυρίως φρούτα και λαχανικά- και τα βιομηχανικά προϊόντα: λαχανικά (10,5% των συνολικών εξαγωγών προς τις ΗΠΑ), φρούτα και ξηροί καρποί (4,4%), τσιμέντο (3,9%), προϊόντα αλουμινίου (3,8%), τυρί και πηγμένο γάλα (3,1%) και ελαιόλαδο (3,1%). Δεδομένου ότι οι ελληνικές εξαγωγές προς τις ΗΠΑ αφενός αποτελούν σχετικά χαμηλό ποσοστό επί του συνόλου και αφετέρου δεν αφορούν σε γενικές γραμμές κλάδους που αναμένεται να πληγούν σημαντικά από τους δασμούς (π.χ. αυτοκινητοβιομηχανία, είδη πολυτελείας), ο άμεσος αντίκτυπος της νέας εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ εκτιμάται ότι δεν θα είναι σημαντικός για τη χώρα μας.
- Ξένες Άμεσες Επενδύσεις: Οι εισροές ΞΑΕ από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε Ευρώ 177 εκατ. το 2024, αντιπροσωπεύοντας το 2,6% των συνολικών εισροών. Από αυτές, τα Ευρώ 131 εκατ. αφορούσαν επενδύσεις σε ακίνητα. Σωρευτικά, μεταξύ 2020-2024, οι εισροές ΞΑΕ από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε Ευρώ 1,56 δισ. (5,6% του συνόλου), με Ευρώ 565 εκατ. να κατευθύνονται στην αγορά ακινήτων.
- Τουριστικές ροές: Η πιθανή επιβράδυνση ή/και ύφεση της αμερικανικής οικονομίας λόγω των δυσμενών επιπτώσεων της δασμολογικής πολιτικής, σε συνδυασμό με την αποδυνάμωση του δολαρίου έναντι του ευρώ, μπορεί βραχυπρόθεσμα να οδηγήσει σε εξασθένηση των ροών εισερχομένων ταξιδιωτών από τις ΗΠΑ. Το 2024 αποδείχθηκε έτος ορόσημο για την αμερικανική αγορά, με πρωτοφανή επίπεδα αφίξεων επισκεπτών και ταξιδιωτικών εισπράξεων στην Ελλάδα. Οι αφίξεις (συμπεριλαμβανομένης της κρουαζιέρας) από τις Ηνωμένες Πολιτείες ανήλθαν σε 1,55 εκατομμύρια τουρίστες (3,8% των συνολικών αφίξεων), ενώ οι τουριστικές εισπράξεις (συμπεριλαμβανομένης της κρουαζιέρας) ανήλθαν σε Ευρώ 1,6 δισ. (7,3% του συνόλου, το οποίο ήταν το τρίτο υψηλότερο ποσοστό μετά τη Γερμανία και το Ηνωμένο Βασίλειο).
Έμμεσες επιπτώσεις
Σε ό,τι αφορά στις έμμεσες επιπτώσεις, εκτιμάται ότι θα είναι πιο σημαντικές και θα προέλθουν κατά βάση από την έκθεση των Ευρωπαίων εταίρων της Ελλάδας στις μεταβολές της εμπορικής πολιτικής των ΗΠΑ, κυρίως λόγω της εξωστρέφειας (trade openness) και της ισχυρής διασύνδεσής τους με τις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες. Ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, μάλιστα είναι πιο ευάλωτες από άλλες, όπως η Ιρλανδία, η Ιταλία και η Γερμανία.
Αναφορικά με τις κατηγορίες προϊόντων με τη μεγαλύτερη έκθεση στις μεταβολές των όρων εμπορίου, οι εξαγωγές της ΕΕ-27 προς τις ΗΠΑ είναι τριπλάσιες σε σύγκριση με τις αντίστοιχες εισαγωγές σε τρόφιμα/ποτά/καπνό και διπλάσιες σε μεταποιητικά προϊόντα μεταξύ των οποίων μηχανολογικό/ μεταφορικό εξοπλισμό και χημικά. Αντίθετα, οι εισαγωγές σε καύσιμα από τις ΗΠΑ υπερβαίνουν τις αντίστοιχες εξαγωγές κατά έξι φορές (στοιχεία Eurostat, 2024).
- Εξωτερική ζήτηση: Η κυριότερη έμμεση επίπτωση αφορά στο γεγονός ότι οι ευαίσθητες στους δασμούς χώρες της Κεντρικής Ευρώπης είναι οι κύριοι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας σε ό,τι αφορά στα αγαθά, αλλά και οι κύριες χώρες προέλευσης εισερχόμενου τουρισμού. Συνολικά προς την ΕΕ-27 κατευθύνεται άνω του 50% των συνολικών εξαγωγών των ελληνικών προϊόντων και από την ΕΕ-27 προέρχεται πάνω από το 50% των τουριστικών αφίξεων και εισπράξεων. Επομένως, η επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής μεγέθυνσης στις χώρες αυτές, λόγω της αποδυνάμωσης της εξαγωγικής τους διείσδυσης προς τις ΗΠΑ, θα επηρεάσει σημαντικά και την χώρα μας.
- Αβεβαιότητα: Οι εντάσεις στο διεθνές εμπόριο οδηγούν σε άνοδο της αβεβαιότητας, επιδείνωση του οικονομικού κλίματος και των χρηματοπιστωτικών συνθηκών, με αρνητικές επιπτώσεις για τις εξαγωγές, την κατανάλωση, την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις. Ως εκ τούτου ένας ενδεχόμενος εμπορικός πόλεμος θα οδηγήσει σε επιβράδυνση της παγκόσμιας οικονομίας, γεγονός που θα έχει αρνητικό αντίκτυπο και στην ελληνική οικονομία.
Πηγή: ΟΤ
