Παραλίες: Πληθαίνουν οι καταγγελίες από το «κίνημα της πετσέτας»

Πληθαίνουν οι καταγγελίες που γίνονται από τους πολίτες για την αυθαίρετη κατάληψη των παραλιών. Οι πρώτες μάχες για τα beach bar που γεμίζουν μεγάλα κομμάτια των παραλιών με ξαπλώστρες ξεκίνησαν από την Μύκονο, αγώνας που ανέδειξε το in από την αρχή με ρεπορτάζ για το μέγεθος της παρανομίας και επεκτάθηκαν στην Πάρο και τώρα έχουν φτάσει μέχρι και την Νάξο.

Τα κινήματα των πολιτών που καταγγέλουν την παραβατική συμπεριφορά των beach bar, προκάλεσαν την παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, η οποία ζήτησε την πιστή εφαρμογή της σχετικής εγκυκλίου της ανώτατης εισαγγελικής αρχής με θέμα την απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες. Η εν λόγω εγκύκλιος (ΕΓΚ. 2023) με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η απρόσκοπτη πρόσβαση στις παραλίες, conditio sine qua non για το φετινό καλοκαίρι», δημοσιεύθηκε τον Μάιο του 2023.

Πώς ξεκίνησε το «κίνημα της πετσέτας»

Οι κάτοικοι της Πάρου μετά τις ιδιωτικές καταγγελίες προχώρησαν στην ίδρυση της «Κίνησης Πολιτών Πάρου για Ελεύθερες Παραλίες» και προχώρησαν σε διαμαρτυρίες εκφράζοντας την αντίθεση τους στην κατάληψη των παραλιών.

Ακόμη, οι πρωτοβουλίες και οι δραστηριότητες των κατοίκων της Πάρου και άλλων νησιών να σώσουν τις αμμουδιές από τις ξαπλώστρες και τις αυθαίρετες κατασκευές των beach bar ονομάστηκε συμβολικά «το κίνημα της πετσέτας».

«Το κίνημα της πετσέτας» περιγράφει την κανονικότητα των περασμένων ετών, που για να κάνεις μια βουτιά στη θάλασσα και να πιεις τον καφέ σου δίπλα στο κύμα, αρκεί να είχες μια πετσέτα.

Πώς σχολίασε ο δήμαρχος της Πάρου τις καταγγελίες

Οι καταγγελίες που έγιναν από τα μέλη του κινήματος στην Πάρο προκάλεσαν την αντίδραση του δημάρχου Πάρου, Μάρκου Κωβαίου. Μιλώντας για τη νομοθεσία που είναι συγκεκριμένη και την ΚΥΑ που βγαίνει κάθε τρία χρόνια και ρυθμίζει τις σχέσεις μεταξύ Δήμων και Κτηματικής Υπηρεσίας που είναι ο ιδιοκτήτης των παραλιών ο κ. Κωβαίος δήλωσε ότι οι παραλίες ανήκουν στο υπουργείο Οικονομικών.

«Υπάρχουν πάρα πολλές παραλίες οι οποίες είναι καταπληκτικές, που είναι ελεύθερες. Υπάρχουν παραλίες που είναι πάρα πολύ καλοί επαγγελματίες αλλά υπάρχουν και κάποιες παραλίες όπου κάποιοι επιχειρηματίες αυθαιρετούν» δήλωσε ο κ. Κωβαίος. Όπως είπε μόνη αρμοδιότητα των δήμων είναι μέχρι τον Ιούνιο να μαζέψουν τα παραστατικά, ώστε να γίνουν συμβόλαια, τα οποία θα υπογράψει η Κτηματική Υπηρεσία του Δημοσίου.

Ο δήμαρχος Πάρου έκανε λόγο για υποστελέχωση των υπηρεσίων και την ύπαρξη μόνο δύο δημοτικών αστυνομικών που έχουν κάνει ελέγχους σε όλες τις τουριστικές παραλίες. Θέλοντας να υποβαθμίσει το θέμα είπε ότι οι αυθαιρεσίες απαντώνται μόνο σε ορισμένες παραλίες και ο ίδιος, ως δήμαρχος, έστειλε στον εισαγγελέα Πρωτοδικών Σύρου έγγραφη καταγγελία.

Μαζεύτηκαν 2.200 υπογραφές για ελεύθερες παραλίες

«Βιώνουμε μια συνθήκη όπου έτσι κι αλλιώς η ασυδοσία είναι τόσο διάχυτη. Ο καθένας κάνει ότι θέλει. Ο καθένας μπορεί να ζητήσει ότι θέλει γιατί δεν έχει ελέγχει ποτέ, πόσο μάλλον να του έχουν καταλογιστεί συνέπειες» τόνισε σχετικά.

Σύμφωνα με τα όσα κατήγγειλε «υπάρχουν τουλάχιστον δύο γνωστές σε εμάς περιπτώσεις όπου οι παραλίες είναι κατειλημμένες στο 100% χωρίς να υπάρχει άδεια έστω και για ένα τετραγωνικό μέτρο. Αυτές είναι οι παραλίες που μάλιστα έχουμε επισκεφτεί στις δύο πρόσφατες εκδρομές μας».

Αναφορικά με το εάν αυτές οι πρωτοβουλίες είναι σε γνώση των Αρχών ο Δαμιανός Γαβαλάς, μέλος της Κίνησης Πολιτών Πάρου για τις Ελεύθερες Παραλίες, αποκάλυψε ότι εδώ και αρκετές εβδομάδες έχει αποσταλεί αίτημα το οποίο το έχουν υπογράψει 2.200 πολίτες το οποίο απευθύνεται σε Δήμο, Κτηματική Υπηρεσία, Εισαγγελέα Εφετών, Εισαγγελία Πρωτοδικών, Λιμεναρχείο κλπ, με το οποίο τους ζητούν να πράξουν κατά την αρμοδιότητά τους τα νόμιμα.

Και όπως κατήγγειλε μαζί με το έγγραφο τα μέλη του «κινήματος της πετσέτας», όπως έγινε γνωστό μέσα από τις κινητοποιήσεις, έχουν επισυνάψει ένα ογκώδες έγγραφο στο οποίο καταγράφονται με ονοματεπώνυμα δεκάδες περιπτώσεις εξόφθαλμα παραβάσεων στον αιγιαλό.

Αναφορικά με το πώς αντέδρασε ο δήμος Πάρου στα αιτήματα των πολιτών δήλωσε ότι «η ίδια η υπονόμευση της δημοτικής αρχής στην κίνησή μας, μάς υποχρεώνει να βρισκόμαστε στο δρόμο, να βρισκόμαστε σε παραλίες».

Ιδρύθηκε κίνημα και στην Νάξο

Παρόμοιο κίνημα ιδρύθηκε και στην Νάξο. «Στις 16 Ιουλίου μια κάτοικος του νησιού, η κ. Μαρκέλλα Χένσλεϋ, μέσα στην αγανάκτησή της για αυτό που συνέβαινε αποφάσισε να φτιάξει μια ομάδα στο Facebook με τίτλο Κίνηση “Σώστε τις παραλίες της Νάξου”.

Επικοινώνησα μαζί της, όπως και αρκετοί ακόμα, συναντηθήκαμε και αναζητήσαμε τρόπο δράσης, έχοντας μπροστά μας και το παράδειγμα της Πάρου», λέει η Ελένη Ανδριανοπούλου, μέλος της κίνησης. «Η ανταπόκριση ήταν καταπληκτική! Μέσα σε λίγες ημέρες η ομάδα συγκέντρωσε περισσότερα από 3.500 μέλη. Συντάξαμε μια ανοιχτή επιστολή, την οποία υπέγραψαν περισσότερα από 1.500 άτομα, την οποία θα στείλουμε στον εισαγγελέα και στις Αρχές. Παράλληλα, ξεκινήσαμε καταγραφή με drone της κατάστασης σε βασικές παραλίες, προκειμένου να τη συγκρίνουμε με τις αποφάσεις παραχώρησης και να αποκαλύψουμε την παρανομία».

Μέσα σε ελάχιστες μέρες οι Ναξιώτες έκαναν μια πρώτη καταγραφή των αυθαιρεσιών και ετοιμάζουν φάκελο για τον εισαγγελέα, καλύπτοντας έτσι το «κενό» των ελεγκτικών αρχών. Σύμφωνα με την κ. Ανδριανοπούλου, οι παρανομίες στις ακτές της Νάξου δεν περιορίζονται στην «επέκταση» των ομπρελοκαθισμάτων

«Ζητάμε άμεση παρέμβαση όλων των αρμόδιων αρχών. Σε πολλές παραλίες του νησιού υπάρχουν πολλαπλές παραβάσεις που δεν αφορούν μόνο την καταστρατήγηση των παραχωρήσεων. Υπάρχουν περιβαλλοντικές, πολεοδομικές, υγειονομικές παραβάσεις. Εξέδρες, πέργκολες, καλώδια μέσα στην άμμο, πάσσαλοι, τσιμέντα, ξύλα, τα πάντα όλα. Γίνονται εκβραχισμοί, ισοπεδώνονται αμμοθίνες, γίνονται αμμοληψίες. Αντί να προστατεύσουμε το νησί μας, συντελείται μπροστά στα μάτια μας μια φοβερή καταστροφή».

Παρέμβαση εισαγγελέα μετά τις καταγγελίες των πολιτών

Μετά τις καταγγελίες των πολιτών, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη παρενέβη για τις παρανομίες στις παραλίες. Η νέα επικεφαλής της Εισαγγελίας, παρενέβη για τις δύο καταγγελίες που αφορούν την Πάρο, για παράνομη κατάληψη παραλιών σε πολλά σημεία του νησιού με την τοποθέτηση ξαπλώστρας και ομπρέλας για παρεμπόδιση των κατοίκων.

Μάλιστα, η κα Αδειλίνη ζητεί εγγράφως με την παραγγελίας της από τις εισαγγελικές αρχές, την τήρηση του νόμου και επαναλαμβάνει την εγκύκλιο για την ανάγκη ελεύθερης πρόσβασης των πολιτών σε παραλίες, που είχε εκδοθεί, τον περασμένο Μάιο από τον αντιεισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Παναγιώτη Παναγιωτόπουλος.

Ειδικότερα, η εισαγγελέας αναφέρει: «Ως προς τις καταγγελίες που αναφέρονται σε κατάληψη τμημάτων του αιγιαλού στην Πάρο, χωρίς τις προϋποθέσεις του νόμου και την παρεμπόδιση της ελεύθερης πρόσβασης του κοινού στις παραλίες, σας υπενθυμίζουμε τη με αριθμό 10/4-5-2023 εγκύκλιό μας και παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή της».

Τι λέει η νομοθεσία για τον αιγιαλό και τις παραλίες

Η κείμενη νομοθεσία ορίζει ότι αιγιαλός είναι «η ζώνη ξηράς που βρέχεται από τη θάλασσα κατά τις μεγαλύτερες και συνήθεις αναβάσεις των κυμάτων της». Από την άλλη, η παραλία είναι η ζώνη της ξηράς που ξεκινά από τον αιγιαλό και «συνδέει» την ξηρά με τη θάλασσα. Το πλάτος της καθορίζεται (από το κράτος) σε τουλάχιστον 30 και μέχρι 50 μέτρα από τη γραμμή του αιγιαλού.

Σύμφωνα με το Σύνταγμα, οι αιγιαλοί και οι παραλίες είναι δημόσια (εκτός συναλλαγής) και κοινόχρηστα. Κύριος προορισμός τους, ως κοινόχρηστα, είναι «η ελεύθερη και ακώλυτη πρόσβαση του κοινού σε αυτά, καθώς και η επικοινωνία της ξηράς με τη θάλασσα, λιμνοθάλασσα, λίμνη ή ποταμό». Εξαίρεση επιτρέπεται μόνο για την εξυπηρέτηση επιτακτικού δημοσίου συμφέροντος.

Ο γενικός κανόνας είναι ότι επιτρέπεται η παραχώρηση της «απλής» χρήσης τους, αλλά όχι η κατασκευή μονίμων εγκαταστάσεων. Η απλή χρήση περιλαμβάνει τα γνωστά ομπρελοκαθίσματα, πλωτές εξέδρες για θαλάσσια σπορ, φουσκωτές «παιδικές χαρές». Σε κάθε περίπτωση, η παραχώρηση (που γίνεται έναντι τιμήματος) δεν πρέπει να επηρεάζει τον κοινόχρηστο χαρακτήρα τους.

Η παραχώρηση πραγματοποιείται είτε απευθείας από το υπουργείο Οικονομικών ή από τον δήμο.  Η μέγιστη επιτρεπόμενη επιφάνεια δεν μπορεί να ξεπερνά το 50%. Η υποχρέωση ελεύθερης ζώνης δεν ισχύει για τις περιπτώσεις χρήσης της παραλίας από τις επιχειρήσεις που βρίσκονται σε επαφή με αυτήν. Το σημείο αυτό άλλαξε με τον νέο νόμο και θα εφαρμοστεί από το 2020.