Αυτές είναι οι ερωτήσεις που πρέπει να θέσετε στον εαυτό σας για να καταλάβετε αν στην περιοχή σας υπάρχει ο ελάχιστος αριθμός δέντρων που διασφαλίζει τα οφέλη της επαφής του ανθρώπου με τη φύση.
Ο κανόνας είναι απλός: «3+30+300» και αν απαντήσατε «ναι» στις τρεις παραπάνω ερωτήσεις, τότε υπάρχει ακόμα ελπίδα, τη στιγμή που η κλιματική αλλαγή δείχνει τα δόντια της και δεν αφήνει πολλά περιθώρια αισιοδοξίας.
Την ώρα που τα αστικά κέντρα απογυμνώνονται ολοένα περισσότερο από το πράσινο για να δημιουργηθεί χώρος που θα φιλοξενήσει την εκάστοτε κατασκευή από σκυρόδεμα, η οποία με τη σειρά της θα εντείνει το φαινόμενο της αστικής θερμικής νησίδας με υψηλότερες θερμοκρασίες συγκριτικά με τα προάστια και με έντονες επιπτώσεις στην υγεία, ο κανόνας αποκαλύπτει τη σκληρή πραγματικότητα.
Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από Τμήμα Περιβαλλοντικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ντίκιν στην Αυστραλία και από το Τμήμα Οικολογίας και Διαχείρισης Οικοσυστήματος του Τεχνικού Πανεπιστημίου του Μονάχου και δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, προκύπτει ότι μόνο μία στις οκτώ πόλεις που μελετήθηκαν πληρούν τις προδιαγραφές του «3+30+300».
Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι η κομοστέγη, ο θόλος που σχηματίζουν οι κορυφές των δέντρων, δεν καλύπτει επαρκώς μερικές από τις πιο εύπορες πόλεις του πλανήτη. Ανάμεσα σε αυτές το Άμστερνταμ, το Μπουένος Άιρες, το Σιάτλ, το Ντένβερ, η Νέα Υόρκη, η Μελβούρνη και το Σίδνεϊ, με μόνη περιοχή που συγκεντρώνει ικανοποιητικά αποτελέσματα να είναι η Σιγκαπούρη.
Τη μέθοδο καθιέρωσε το 2021 ο Ολλανδός ερευνητής, συγγραφέας και επίτιμος καθηγητής του τμήματος Δασολογίας του Πανεπιστημίου της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, Σέσιλ Κονίσνεντικ, μέσω της οποίας αναδεικνύεται η σημασία της παρουσίας δέντρων σε κατοικημένους χώρους κι η αξία πάρκων στις πόλεις.
Όπως εξηγεί ο καθηγητής, τα δέντρα και οι χώροι πρασίνου κάνουν τις πόλεις πιο υγιείς και πιο ζωντανές και τα αποτελέσματα του κανόνα αποδεικνύουν ότι οι άνθρωποι, οι κυβερνήσεις, οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί πρέπει να ενισχύσουν τις προσπάθειες για περισσότερο πράσινο κοντά στις κατοικίες, τα γραφεία και τα σχολεία.
Ο Κονίσνεντικ τονίζει ότι όλοι θα πρέπει να βλέπουμε τουλάχιστον τρία δέντρα από το παράθυρό μας, θα πρέπει να ζούμε σε μια γειτονιά με τουλάχιστον 30% κομοστέγη και όλοι μας πρέπει να διανύουμε απόσταση μόλις 300 μέτρων από το σπίτι μας για να βρεθούμε σε ένα πάρκο.
Με γνώμονα τα τρία παραπάνω στοιχεία, λοιπόν, και υπολογίζοντας δεδομένα περισσότερων από 2,5 εκατ. κτιρίων σε οκτώ μεγάλες πόλεις οι επιστήμονες κατέληξαν ότι τα περισσότερα κτίρια αποτυγχάνουν εξαιτίας ανεπαρκούς κομοστέγης.
Η μόνη περίπτωση που κατάφερε να κάνει «τσεκ» και στα τρία σκέλη του κανόνα ήταν η Σιγκαπούρη. Την ίδια ώρα, μπορεί και στις οκτώ πόλεις τα περισσότερα κτίρια να πληρούσαν την απαίτηση των τριών δέντρων, αλλά δεν παρείχαν κάλυψη. Αντίθετα, τρία στα τέσσερα (75%) κτίρια κάλυπταν την προϋπόθεση του 30% του θόλου στη Σιγκαπούρη και σχεδόν ένα στα δύο (45%) στο Σιάτλ. Μόλις το 3% των κτιρίων στη Μελβούρνη απολάμβανε επαρκή κάλυψη, παρότι το 44% «έβλεπε» σε τουλάχιστον τρία δέντρα. Το κεντρικό Σίδνεϊ τα πήγε καλύτερα, αν και μόνο το 17% των κτιρίων της πόλης ήταν αρκετά σκιασμένα, παρά το γεγονός ότι το 84% είχε θέα σε τουλάχιστον τρία δέντρα. Όσο για την πρόσβαση σε πάρκα, η Σιγκαπούρη και το Άμστερνταμ σημείωσαν καλά αποτελέσματα, ενώ το Μπουένος Άιρες και η Νέα Υόρκη συγκέντρωσαν κακή βαθμολογία, παρότι σχεδόν από κάθε κτίριο μπορούσε κανείς να δει τρία ή περισσότερα δέντρα.
Αυτό που τονίζουν οι επιστήμονες είναι η σημασία των αστικών δασών και των χώρων πρασίνου και η συμβολή τους στη μείωση της θερμοκρασίας, στη σωματική και ψυχική υγεία και στην ανάπτυξη της αστικής βιοποικιλότητας, τη στιγμή που σύμφωνα με τον ανανεωμένο Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης Προστασίας της Φύσης (IUCN), το 38% των δέντρων κινδυνεύουν με εξαφάνιση.
Τα δέντρα είναι πολύτιμα για το περιβάλλον και τον άνθρωπο και αυτό αποδεικνύονται και από την πρωτοβουλία των τοπικών αρχών του Λούιβιλ στο Κεντάκι στις ΗΠΑ να προχωρήσουν στη δενδροφύτευση 8.000 δέντρων. Στην περιοχή η ποιότητα του αέρα είναι από τις χειρότερες με υψηλά ποσοστά καρδιακών παθήσεων. Μετά τη δενδροφύτευση, όμως, διαπιστώθηκε σημαντική μείωση στα επίπεδα φλεγμονής στο αίμα που μπορεί να οδηγήσει σε εκδήλωση ασθενειών, όπως ο καρκίνος και τα καρδιαγγειακά προβλήματα.
Οι ειδικοί επισημαίνουν την ανάγκη να βελτιωθεί η πρόσβαση σε πράσινους χώρους στις πόλεις, να αναπτυχθούν σχετικές στρατηγικές, καθώς και να αντικατασταθούν τα οδοστρώματα με υλικά διαπερατά ώστε να διαχέεται το βρόχινο νερό και να αποτρέπονται, μεταξύ άλλων, οι πλημμύρες.
Επιπλέον, στην περίπτωση δενδροφύτευσης είναι απαραίτητο να διαφοροποιηθούν τα είδη και να διανεμηθούν σε όλες τις γειτονιές, όχι μόνο τις κεντρικές.
