Του Γιάννη Κορομήλη
Δ΄. Ο ΡΟΛΟΣ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΘΕΣΜΩΝ
Μια οποιαδήποτε κοινωνία- επομένως και η ελληνική- από την πρωτόγονη μέχρι τη σύγχρονη μορφή της, για να επιβιώσει κα να βελτιώσει τις συνθήκες ζωής των μελών της πρέπει να ικανοποιεί τις βασικές ανάγκες τους. Που, σε γενικές γραμμές είναι: αναπαραγωγή νέων μελών, μετάδοση γνώσεων και δεξιοτήτων, θεσμοθέτηση σταθερών απαντήσεων στα κοινωνικά προβλήματα που επανέρχονται κατά καιρούς ή που προκύπτουν στην εξελικτική πορεία, αποφυγή σύγκρουσης κάθε είδους και μορφής κ.α. Προκειμένου να ικανοποιηθούν αυτές οι ανάγκες δημιουργήθηκαν (και δημιουργούνται, οσάκις παρίσταται ανάγκη) σχετικοί κανόνες δικαίου. Θεμελιώδεις καταστάσεις νόμου. Θα μπορούσαμε να πούμε γενικότερα: «σταθερά, αξιακά, επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς» Αυτά δηλαδή που ονομάζουμε θεσμοί.
Θα θωρούσαμε ακόμα τους θεσμούς ως δομές ή μηχανισμούς κοινωνικού ελέγχου που καθορίζουν την κοινωνική συμπεριφορά ενός συνόλου ατόμων σε μια συγκεκριμένη κοινότητα (με την ευρεία έννοια). Σε κάθε κοινωνία υπάρχουν τυπικοί (το σύνολο των γραμμένων κανόνων, νόμων κλπ.) και άτυποι (άγραφοι κανόνες συμπεριφοράς) θεσμοί. Οι θεσμοί διακρίνονται σε: οικογενειακούς, εκπαιδευτικούς, οικονομικούς (π.χ επιχειρήσεις, υπηρεσίες για την παραγωγή αγαθών) πολιτικούς (π.χ κοινοβούλιο, βασιλεία, δημοκρατία κ.α., για την εξισορρόπηση των διαφόρων συγκρούσεων μεταξύ των κατά ομάδων κ.λ.π.), θρησκευτικούς.
Όπως αναφέρθηκε στην στήλη αυτή του προηγούμενου φύλλου της εφημερίδας μας, σύγχρονοι ειδικοί επιστήμονες, μετά από έρευνα δεκαετιών κατέληξαν στο συμπέρασμα: «… οι πολιτικοί και οικονομικοί θεσμοί είναι που εγγυώνται την οικονομική επιτυχία (ή αποτυχία) ενός έθνους». Η πατρίδα μας υποφέρει, χρόνια τώρα από την κρίση αλλά και την αποτυχία των κυβερνήσεων να ανταποκριθούν στις έκτακτες ανάγκες που δημιουργήθηκαν από την κρίση σίγουρα αλλά και από ξεπερασμένους, ελλειμματικούς θεσμούς. Επείγουσα προέκυψε η ανάγκη για την επιβίωση μιας ως έθνους, ως φυλής νέων λυσιτελών θεσμών οικονομικών και πολιτικών που θα μας εγγυηθούν την επιτυχία. Και μάλιστα στο μικρότερο δυνατό χρονικό διάστημα, δεδομένων των ως τώρα αποτυχιών και των δυσάρεστων επιπτώσεων τους. Που κάνουν οπωσδήποτε ακόμη πιο απαιτητικό, πιο δύσκολο το έργο της νέας κυβέρνησης που θα προκύψει από τις εκλογές του 2019.
Τούτων δοθέντων καθίσταται φανερή η επείγουσα ανάγκη μιας διαφορετικής, υψηλότερου επιπέδου από τις προηγούμενες, κυβέρνησης . Αποφασισμένης και ικανής να καθιερώσει θεσμούς, νέους ως επί το πλείστον, κατάλληλους και αποδοτικούς. Αρχής γενομένης – μια και πολύς λόγος γίνεται τελευταία- από τον καταστατικό χάρτη της χώρας: Το Σύνταγμα. Για την αναθεώρηση του οποίου πολλοί μίλησαν, αλλά ουδέν έπραξαν. Τελευταίος ο κ. Τσίπρας που μιλούσε για το ζήτημα αυτό και πέρσι και πρόπερσι και τώρα, «στας δυσμάς του βίου» της κυβέρνησής του, το επαναφέρει θορυβωδώς. Τονίζει μάλιστα πώς θα έχει τη δική του αναθεώρηση, (πρόταση αναθεώρησης) «αριστερό πρόσημο». Πως θα αφήσει, λέει, «αριστερό αποτύπωμα».
Επειδή πολλά πάθαμε ως λαός από τις «εμπνεύσεις»; «αριστερές» πάντα (!), του κ. Τσίπρα, δεν ακούονται εύηχα τα περί αριστερού (γενικά) πρόσημου ή αποτυπώματος, καλά θα είναι η αντιπολίτευση, και πρωτίστως η αξιωματική τοιαύτη, να μελετήσει εξονυχιστικά το σοβαρότατο αυτό θέμα και να παρουσιάσει (και να αγωνισθεί σθεναρά) μια δική της πρόταση αναθεώρησης που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές ανάγκες της χώρας. Και η χώρα δεν χρειάζεται Σύνταγμα με «πρόσημα» και «αποτυπώματα», πολύ περισσότερο «αριστερά», αλλά ένα Σύνταγμα που θα ενισχύει τους ανοιχτούς, δημοκρατικούς θεσμούς, τη δημοκρατία, τη διαφάνεια, τον έλεγχο των πράξεων και παραλείψεων της οποίας εκτελεστικής εξουσίας, τη διεύρυνσης της Παιδείας, την παραπομπή των παραβατών υπουργών στην όντως και πλήρως ανεξάρτητη Δικαστική Εξουσία (άρθρο 86) και πολλά άλλα.
Συνεχίζεται…
