Αρχικά θα πρέπει να πούμε πως όταν μιλάμε για Αρειανούς δεν εννοούμε τους οπαδούς της ομάδας του Άρη αλλά για εκείνα τα μικρόσωμα αλλά εξαιρετικά επικίνδυνα (συνήθως) πράσινα και με μεγάλα κεφάλια όντα που κατοικούν στον πλανήτη Άρη. Τι εννοείται ο συγκεκριμένος πλανήτης δεν κατοικείται;
Ο Όρσον Γουέλς πίσω στο μακρινό 1938 είπε πως υπάρχουν. Και όχι απλά υπάρχουν αλλά επιτίθενται με όλα τους τα όπλα στη Γη. Υπερβολές;
Οι εκατοντάδες χιλιάδες Αμερικανοί που τον πίστεψαν και προκάλεσαν έναν αδιανόητο πανικό, αφού έτρεχαν για να κρυφτούν, έχουν διαφορετική άποψη.
Ή τουλάχιστον είχαν διαφορετική άποψη μέχρι να αποδειχθεί πως όλο αυτό ήταν μια επικών διαστάσεων παρεξήγηση!
«Ο Πόλεμος Των Κόσμων»
Για να μπούμε στο κλίμα εκείνης της επικής τρολιάς θα πρέπει να τονίσουμε πως βρισκόμαστε στο 1938 άρα η τηλεόραση δεν είχε μπει ακόμα στις ζωές των ανθρώπων. Η βασική διασκέδαση στο σπίτι ήταν το ραδιόφωνο το οποίο εκτός από ειδήσεις και μουσικές εκπομπές είχε και τις… θεατρικες εκπομπές στη διάρκεια των οποίων οι παρουσιαστές – ηθοποιοί εκφωνούσαν ολόκληρα έργα. Κάτι ανάλογο έκανε και ο Όρσον Γουέλς ο οποίος στο ραδιόφωνο του CBS και την εκπομπή «The Mercury Theatre on the Air» μετέδωσε μία επικαιροποιημένη δραματοποίηση του κλασσικού μυθιστορήματος επιστημονικής φαντασίας του Χέρμπερτ Τζορτζ Γουέλς «Ο πόλεμος των κόσμων». Το λογοτεχνικό αυτό έργο είναι από τα πρώτα που περιγράφει μια υποτιθέμενη σύγκρουση των ανθρώπων με τους εξωγήινους.
Και εδώ ακριβώς είναι που ξεκινάνε τα προβλήματα. Όχι στο λογοτεχνικό έργο αλλά στο ότι αυτός ο υποτιθέμενος πόλεμος μεταφέρθηκε στο ραδιόφωνο. Ο Όρσον Γουέλς, λοιπόν, ξεκινούσε την εκπομπή του στις 8 το βράδυ. Εκείνη την ώρα, όμως, η συντριπτική πλειονότητα των ακροατών είχε συντονισμένα τα ραδιόφωνα της στο αντίπαλο NBC όπου ο εγγαστρίμυθος Έντγκαρ Μπέργκεν παρουσίαζε ένα κωμικό πρόγραμμα. Προφανώς, οι περισσότεροι έκαναν την ίδια σκέψη: «Ας ακούσουμε τον Μπέργκεν και δεν πειράζει να χάσουμε και λίγο από την αρχή του Γουέλς». Σε όλους μας έχει συμβεί αυτό. Και στην τηλεόραση. Αλλά χάνουμε την αρχή και μετά δεν μπορούμε να… βγάλουμε άκρη και πάει στράφι όλο το έργο. Κάπως έτσι την «πάτησαν» και οι ακροατές εκείνο το απόγευμα της Κυριακής 30 Οκτωβρίου 1938.
Όταν αποφάσισαν να αλλάξουν σταθμό, η εκπομπή του Γουέλς (που παρουσίαζε το λογοτεχνικό έργο σε μορφή δελτίου ειδήσεων) είχε ξεκινήσει περίπου 15 λεπτά. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως είχαν χάσει την αρχή. Το σημαντικότερο, ωστόσο, είναι πως είχαν χάσει την προειδοποίηση πως το λογοτεχνικό έργο ως θεατρικό θα παρουσιαζόταν με τη μορφή έκτακτων δελτίων ειδήσεων τα οποία δήθεν θα ενημέρωναν το κοινό για την επίθεση των εξωγήινων. Η «μπάλα»… χάθηκε!
Την ώρα που οι περισσότεροι «γύρισαν» στο CBS για να ακούσουν την εκπομπή του Γουέλς άκουσαν τον παρουσιαστή να διαβάζει το δελτίο καιρού και στη συνέχεια να κάνει σύνδεση με το ξενοδοχείο Hotel Park Plaza της Νέας Υόρκης, όπου έπαιζε η ορχήστρα του Ραμόν Ρακέλο. Όλοι υπέθεσαν πως απλά η εκπομπή δεν είχε ξεκινήσει ακόμα. Φευ!
Οι Αρειανοί επιτίθενται στη Γη
Ξαφνικά, οι ανυποψίαστοι ακροατές, ακούνε να διακόπτεται η σύνδεση με τη συναυλία και ένας άλλος παρουσιαστής με έκδηλη την αγωνία να τους ενημερώνει πως ο καθηγητής Farrell του Mount Jenning Observatory εντόπισε κάποιες περίεργες εκρήξεις στον πλανήτη Άρη και πως για οποιαδήποτε εξέλιξη θα ακολουθήσει νεότερο έκτακτο δελτίο. Σε μία σύνδεση με το αστεροσκοπείο του Πρίνστον ο καθηγητής Ρίτσαρντ Πίρσον (τον οποίο υποδυόταν ο Γουέλς) διαβεβαιώνει τους ακροατές ότι δεν υπάρχει τίποτα ανησυχητικό. Έτσι το πρόγραμμα συνεχίστηκε κανονικά με την ορχήστρα του Ραμόν Ρακέλο να… δίνει τον ρυθμό. Οι ακροατές, ωστόσο, είχαν συγκρατήσει το έκτακτο δελτίο και η ανησυχία μεγάλωνε για το τι μπορεί να συμβαίνει.
Η ανησυχία αυτή γιγαντώθηκε όταν λίγο αργότερα ένα νέο έκτακτο δελτίο τους ενημέρωνε πως ένας μεγάλος μετεωρίτης κατέστρεψε ένα αγρόκτημα του Νιου Τζέρσεϊ. Στη διάρκεια αυτού του έκτακτου έγινε σύνδεση με έναν δήθεν έντρομο ρεπόρτερ ο οποίος ενημέρωνε πως αυτό που κατέστρεψε το αγρόκτημα δεν ήταν μετεωρίτης αλλά όπλο που είχαν οι εξωγήινοι και πως ο ίδιος προσωπικά είδε έναν Αρειανό να βγαίνει από ένα μεταλλικό κύλινδρο. «Θεέ μου, κάτι έρπει από τη σκιά, σαν γκρίζο φίδι. Να, άλλο ένα , κι άλλο, κι άλλο. Μοιάζουν σαν πλοκάμια …μπορώ να διακρίνω το σώμα τώρα. Είναι μεγάλο, είναι μεγάλο σαν αρκούδα. Γλιστράει σαν βρεγμένο δέρμα. Όμως το πρόσωπο του, είναι….είναι….κυρίες και κύριοι, είναι απερίγραπτο. Πιέζω τον εαυτό μου να συνεχίσει να το κοιτάζει, είναι απαίσιο. Τα μάτια είναι μαύρα και γυαλιστερά σαν φιδιού. Το στόμα έχει το σχήμα V και στάζει σάλιο από τα χείλη του, που φαίνεται να τρέμουν και να πάλλονται» περιέγραφε ο… έντρομος ρεπόρτερ.
Μέσα σε λίγη ώρα η επιδρομή των μικρών πράσινων και αιμοσταγών πλασμάτων είχε γενικευτεί και η Γη δεχόταν, πλέον, μια συντονισμένη επίθεση. Ήδη είχαν εξολοθρευτεί περίπου 7.000 εθνοφρουροί, ενώ οι Αρειανοί με τα εξελιγμένα τους όπλα και τις αστραπιαίες κινήσεις τους είχαν καταλάβει το Σικάγο και το Σεν Λούις απ’ όπου χιλιάδες κάτοικοι έσπευσαν να φύγουν προκειμένου να γλιτώσουν. Ταυτόχρονα γινόταν και χρήση ειδικών ηχητικών εφέ που ξεκάθαρα «έπαιζαν» με το μυαλό των ακροατών.
Αυτό ήταν! Ο υποτιθέμενος ραδιοφωνικός πανικός μεταφέρθηκε μέσα σε λίγα λεπτά και στην πραγματική ζωή. Υπολογίζεται πως εκείνη την ώρα περίπου 1 εκατομμύριο Αμερικανοί άκουγαν την εκπομπή του Γουέλς (δεδομένου πως η ώρα της μετάδοσης ήταν αυτό που με σημερινούς όρους και σε άπταιστα ελληνικά θα λέγαμε prime time) με τους περισσότερους από αυτούς να πείθονται πως πράγματι η Γη δέχεται επίθεση και να βγαίνουν στους δρόμους πανικόβλητοι για να βρουν καταφύγιο. Υπάρχουν πολλές αναφορές σύμφωνα με τις οποίες πολίτες πήγαν στην αστυνομία και ζητούσαν αντιασφυξιογόνες μάσκες για να προστατευτούν από τα τοξικά αέρια των εξωγήινων αλλά και πως κάποιοι άλλοι επικοινώνησαν με τους αρμόδιους και ζήτησαν να διακόψουν την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος στα σπίτια τους γιατί το ρεύμα λειτουργούσε σαν… φάρος για τους Αρειανούς και έτσι θα τους εντόπιζαν! Υπήρχαν φήμες πως κάποιοι άνθρωποι, απόλυτα τρομοκρατημένοι έβαλαν τέλος στη ζωή τους αλλά κάτι τέτοιο ποτέ δεν επιβεβαιώθηκε από καμία επίσημη πηγή.
Όταν τα νέα για τον πραγματικό πανικό έφτασαν μέχρι το στούντιο του CBS ο Όρσον Γουέλς πήρε το μικρόφωνο έκανε έκκληση για ψυχραιμία και υπενθύμισε σε όλους πως ακούνε τη ραδιοφωνική μεταφορά ενός λογοτεχνικού έργου. Σύμφωνα με μία έρευνα του Πρίνστον περίπου 1,2 από τα 6 εκατομμύρια ακροατών έπεσαν θύματα της ραδιοφωνικής παρεξήγησης. Το αμερικανικό ΕΣΡ που ασχολήθηκε με την υπόθεση δε βρήκε κάτι μεμπτό δεδομένου πως ο παρουσιαστής στην αρχή είχε πει πως όλο αυτό ήταν θεατρικό έργο και αρκέστηκε να συμβουλεύσει τα δίκτυα να είναι πιο προσεκτικά στο μέλλον.
The War of the Worlds – Jeff Wayne’s Musical Version (1978)
Με την απαράμιλλη φωνή του Ρίτσαρντ Μπάρτον ως δημοσιογράφου.
