Τα(γ)μένος * στην υπόθεση του πολιτισμού. Αφιερωμένος στη μελέτη της ιστορίας και της παράδοσης της Μηλιάς.
Σε ηλικία μόλις είκοσι χρονών αναλαμβάνει πρωτοβουλία για ίδρυση πολιτιστικού συλλόγου. Αφού κινητοποίησε μερικές δεκάδες νεαρών, κατά το πλείστον, Μηλιωτών, αναζήτησε καταστατικό ίδρυσης πολιτιστικού συλλόγου σε διπλανό χωριό, το δανείστηκε και αφού το προσάρμοσε σε αυτό που είχε οραματιστεί, το υπέβαλε στο Πρωτοδικείο Κατερίνης. Και ήταν μόλις είκοσι χρονών! Από τότε και για πάνω από εξήντα χρόνια βρισκόταν στο τιμόνι του συλλόγου σχεδόν αδιάλειπτα.
Το έργο του τεράστιο σε ποσότητα και αξεπέραστο σε ποιότητα. Και μόνο να αναφερθούν οι δράσεις είναι μακρύς ο κατάλογος. Χωρίς αξιολογική κατάταξη αναφέρω τα παρακάτω:
- Λαογραφική συλλογή.
- Καταγραφή σε CD (οπτικό ψηφιακό δίσκο, όπως ο ίδιος το ονόμαζε) των Μηλιώτικων τραγουδιών. Είχε προηγηθεί η συγκρότηση χορωδίας και λαϊκής ορχήστρας.
- Δημιουργία χορευτικών τμημάτων (κατά ηλικία).
- Μετατροπή του παλιού Δημοτικού σχολείου σε Πολιτιστικό Κέντρο.
- Έκδοση επί μια εικοσιπενταετία της τριμηνιαίας εφημερίδας ΤΑ ΔΕΟΝΤΑ από τη Μηλιά (συνεκτικό και συνδετικό κρίκο όλων των Μηλιωτών, συμπεριλαμβανομένων των αποδήμων).
- Διοργάνωση ημερίδων και επιστημονικών συνεδρίων.
- Έκδοση των πρακτικών των συνεδρίων και άλλων βιβλίων.
- Ιδιαίτερη σημασία έχει η αναζήτηση και ο εντοπισμός πολλών απογόνων των Λαζαίων σε διάφορα σημεία της Ελλάδας (κυρίως στις Σποράδες).
Πολλές ακόμη μικρότερες ή μεγαλύτερες εκδηλώσεις, σίγουρα αξιόλογες, εμπλούτισαν τη ζωή του χωριού στο διάστημα της δράσης του. Σκέφτομαι την εκδήλωση τιμής, πριν από μερικά χρόνια, στους τελευταίους επιζώντες Μηλιώτες πολεμιστές του 1940. Ακόμη, το προσκύνημα αρκετών απογόνων των Λαζαίων στα ερείπια του Πύργου των προγόνων τους, στην Άνω Μηλιά. Άξια αναφοράς η καθιέρωση των ετήσιων εκδηλώσεων με τίτλο “Μνήμες Λαζαίων.”
Και όλα αυτά με μία αρτιότητα και μια συνέπεια, και πάντα φροντισμένα ως την παραμικρή λεπτομέρεια. Χωρίς καμία έκπτωση στην ποιότητα.
Και μόνο το ένα από τα παραπάνω έργα θα ήταν αρκετό για να μείνει η μνήμη του αιώνια. Θα μπορούσε αυτό να είναι η λαογραφική συλλογή που αποτυπώνει μια ζωή που έχει χαθεί ανεπιστρεπτί. Ή ακόμη το μνημειώδες έργο “Τραγουδώντας και χορεύοντας στα Πιέρια… Παραδοσιακά τραγούδια Μηλιάς Πιερίας.” Με το έργο αυτό είχε ενθουσιαστεί ο αείμνηστος καθηγητής Χρίστος Τσολάκης με την παρατήρηση ότι αυτή η δουλειά θα έπρεπε να βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών. Δεν υπολείπεται όμως σε αξία και σπουδαιότητα η έκδοση του βιβλίου “Η Μηλιά στη διαδρομή των αιώνων.”
Και όλα αυτά τη στιγμή που η υποστήριξη τόσο των αρχών του τόπου αλλά δυστυχώς συχνά και των συγχωριανών του, τους οποίους με πάθος υπηρέτησε, δεν ήταν ανάλογη της προσφοράς του. Δεν θα ήταν υπερβολή να θεωρήσουμε ότι του άξιζε η βράβευση από την Ακαδημία Αθηνών για την ανεκτίμητη προσφορά του.
Σε ένα κείμενο εν είδει μνημοσύνου δεν είναι δυνατόν να γίνει εκτενής παρουσίαση του πολύτιμου έργου του, που αποτελεί παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές.
Την αφοσίωσή του στο χωριό και τους συγχωριανούς του δείχνει και η συνειδητή επιλογή να μην εγκαταλείψει το χωριό αν και είχε τη δυνατότητα να εγκατασταθεί με την οικογένειά του στην Κατερίνη, αφού για πολλά χρόνια εργαζόταν σε σχολεία της πόλης.
Υπόδειγμα οικογενειάρχη, μεγάλωσε τα παιδιά του και φρόντισε τα εγγόνια του με περισσή αγάπη, έχοντας πάντα δίπλα του την αγαπημένη του Κούλα, που τον στήριζε σε κάθε βήμα του.
Παρότι γενικά συμφωνώ με το “ουδείς αναντικατάστατος”, στην περίπτωση του Γ.Μ.Χ νομίζω πως δεν ισχύει απόλυτα. Μάλλον χρειάζονται περισσότεροι του ενός για να φέρουν εις πέρας ένα τέτοιο έργο. Μακάρι να κάνω λάθος.
Η οικογένειά του μόνο υπερηφάνεια μπορεί να νιώθει και εμείς οι Μηλιώτες απέραντη ευγνωμοσύνη γιατί ανέδειξε την ιστορία του τόπου μας. Προσωπικά τον ευχαριστώ που σε αρκετές περιπτώσεις με εμπιστεύτηκε και ζήτησε τη συνεργασία μου.
* Ταγμένος, -η, -ο επιθ.
1.αφοσιωμένος, αφιερωμένος σε ένα όραμα (ψυχή τε και σώματι), σε ένα σκοπό (πβ δοσμένος, ορκισμένος).
2.προορισμένος για σπουδαία πράγματα.
Ο ορισμός από το ΧΡΗΣΤΙΚΌ ΛΕΞΙΚΌ της νεοελληνικής γλώσσας της Ακαδημίας Αθηνών.
Κατερίνη 9/11/2025
Γιάννης Πούλιος
