Η φετινή χρονιά είναι ξεχωριστή. Συμπληρώνονται 100 χρόνια από την μεγαλύτερη εθνική τραγωδία στην ιστορία του νεότερου ελληνισμού. Την Μικρασιατική Καταστροφή.
Με την λήξη των πολυήμερων επετειακών εκδηλώσεων μνήμης για τα 100 χρόνια από την γενοκτονία και τον ξεριζωμό των Ελλήνων της καθ’ημάς Ανατολής του Συλλόγου Μικρασιατών Πιερίας συναντήσαμε τον πρόεδρό του κ.Τάσο Μπογιατζή.
Μας μίλησε για τους Μικρασιάτες της Πιερίας, για τις χαμένες Πατρίδες αλλά και για το πως διδάσκεται η ιστορία της Μικρασιατικής καταστροφής σήμερα.
Πόσοι είναι οι Μικρασιατικής καταγωγής κάτοικοι της Πιερίας, οι προερχόμενοι από τα Μικρασιατικά παράλια και που είναι εγκατεστημένοι;
Θα προτιμούσα να σας απαντήσω πόσος είναι συνολικά ο προσφυγικός πληθυσμός που εγκαταστάθηκε στην Πιερία μετά την Γενοκτονία και την καταστροφή, μιας και τα ιστορικά γεγονότα είναι ενιαία και δεν μπορούμε να τα διαχωρίσουμε. Δεδομένου ότι η Πιερία είναι η 4η σε υποδοχή προσφύγων στην Ελλάδα κατά το 1922, ο πληθυσμός όπου έλκει μία τουλάχιστον προσφυγική ρίζα, ξεπερνάει το 60% αυτής.
Πώς λειτουργεί σήμερα στην 4η γενιά η μνήμη της προσφυγιάς ;
Η μνήμη η οποία έχει δημιουργηθεί στην 4η γενιά της προσφυγιάς είναι αποτέλεσμα προσωπικών αφηγήσεων από τα συγγενικά πρόσωπα των οικογενειών 1ης , 2ης και 3ης γενιάς, μιας και τα ελληνικά πανεπιστήμια στερούνται έδρας μικρασιατικών μελετών` με αποτέλεσμα να μην μπορεί να αποδοθεί στις νεότερες γενιές η ιστορική αλήθεια με βάση τα ιστορικά δεδομένα. Γι’ αυτό και σήμερα κρίνεται επιτακτική ανάγκη, η δημιουργία μιας τέτοιας έδρας στο ελληνικό πανεπιστήμιο.
Τι θα θέλατε να θυμάστε και τι να ξεχάσετε από τα παιδικά σας χρόνια τα συνδεδεμένα με τον πόνο του ξεριζωμού των γονιών σας;
Δεν θα θελα να ξεχάσω τίποτα. Πολύ δε περισσότερο το βλέμμα εκείνων των ανθρώπων όταν ανέφεραν την λέξη πατρίδα και χάνονταν στο κενό.
Επισκεφτήκατε πρόσφατα την πατρίδα των γονιών σας; Τι συναισθήματα σας προκάλεσε;
Την έχω επισκεφτεί στο παρελθόν και αυτό που αντιμετώπισα συναισθηματικά ήταν αυτό που έφερα μέσα μου. Ένιωσα ότι ήμουν σπίτι μου.
Ο Δήμαρχος της Σμύρνης στη φετινή επέτειο είπε κάτι πρωτόγνωρο. Ότι οι τότε κυβερνήτες ποτέ δεν σκέφτηκαν τη νεολαία, τις γυναίκες, τα παιδιά, το μέλλον. Έβαλαν φωτιά σε ένα ολόκληρο έθνος μόνο και μόνο για να προστατεύσουν τα ανάκτορά τους. Μπορεί οι φωνές αυτές να ακουστούν και να αλλάξουν τη σημερινή Τουρκία;
Είναι μια καλή βάση γιατί οι μονάδες είναι αυτές που δημιουργούν τους πυρήνες που κάνουν την διαφορά. Σήμερα όμως, το 76% του τουρκικού λαού δημοκοπικά υποστηρίζει τη φρασεολογία και τις πράξεις του σημερινού τους προέδρου.
Άρα, ναι είναι κάτι, αλλά όχι αυτό που θα αλλάξει άμεσα τα δεδομένα.
Εμείς οι Έλληνες διαβάζουμε σωστά την ιστορία της εποχής εκείνης; Και πως την ερμηνεύουμε;
Φυσικά όχι. Δεδομένου ότι η ιστορία διδάσκεται από κάποιες μελέτες μεμονωμένων ιστορικών και όχι όπως προείπα από ένα οργανωμένο πανεπιστήμιο με μια έδρα που θα ασχολείται αποκλειστικά με αυτό, η ερμηνεία των ιστορικών γεγονότων σε σημαντικό βαθμό αλλοιώνεται.
Ποια κατά τη γνώμη σας πρέπει να είναι η σύγχρονη διαχείριση του θέματος της ιστορικής μνήμης;
Η ιστορική μνήμη δεν είναι διαχειρίσιμη. Είναι κάτι που δημιουργείται βιωματικά μέσα από τις αφηγήσεις αυτών που βίωσαν τα γεγονότα αλλά και της καταγραφής τους από τους σύγχρονους ιστορικούς. Διαχειρίζομαι σημαίνει ότι μπορώ να μεταβάλλω και στο τέλος να αλλάξω την αλήθεια («συνωστισμός στην αποβάθρα τη Σμύρνης»)
Και κάτι ποιο ρηξικέλευθο. Μήπως ήρθε η ώρα να ενωθούν οι σύλλογοι όλων των Μικρασιατών και μ’ αυτό εννοώ και τους Ποντίους και τους Θράκες που έχουν κοινή αφετηρία το 1922, για να διαφυλάξουν την πολιτιστική κληρονομιά τόσων αιώνων;
Είναι η μοναδική επιλογή που έχουν οι φορείς που εκπροσωπούν τους πρόσφυγες τους 1922. Να συμπορευθούν αναγνωρίζοντας ότι η γενοκτονία του ελληνισμού της καθ’ ημάς ανατολής, είναι ένα ιστορικό γεγονός με συγκεκριμένη περίοδο 1914-1922 και αφορά ένα έθνος, το ελληνικό. Άρα λοιπόν τον μονό που μπορούμε να κάνουμε είναι να αποκτήσουμε μια φωνή ως προσφυγικός ελληνισμός και να διεκδικήσουμε το αυτονόητο, την μεγάλη συγγνώμη, από τους γείτονες. Στα πλαίσια αυτής της λογικής είναι και οι εκδηλώσεις μνήμης που οργάνωσε φέτος ο σύλλογος μας στην επέτειο των 10 χρόνων για την γενοκτονία των ελλήνων κατά το 1914-1922.
Οι εκδηλώσεις αυτές περιλάμβαναν:
Έκθεση φωτογραφίας και κειμήλιων η οποία ξεκίνησε στις 10 Σεπτεμβρίου και λόγω της μεγάλης προσέλευσης σχολείων και κοινού, παρατάθηκε η λήξη της για τις 16 Οκτωβρίου. Ταυτόχρονα υπήρξαν παράλληλες εκδηλώσεις κάθε παρασκευοσαββατοκύριακο με κινηματογραφικές προβολές, θεατρικές παραστάσεις, ομιλίες.
Στις 2 Οκτωβρίου πραγματοποιήθηκε η λήξη των παράλληλων εκδηλώσεων, με φεστιβάλ Μικρασιάτικης κουζίνας και το πόσο αυτή επηρέασε τη σύγχρονη ελληνική κουζίνα, στον αύλιο χώρο κέντρου τεχνών «9 μούσες» (οικεία Τσαλόπουλου), μετά από 22 μέρες.
