Η έγκριση του ελληνικού Σχεδίου Δράσης από την ΕΕ ανοίγει τον δρόμο για την άμεση καταβολή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης του 2025 και φέρνει βαθιές αλλαγές στις επιδοτήσεις, τις πληρωμές, τους έλεγχοι και τις διαδικασίες που αφορούν όλους τους αγρότες. Η έγκριση επιτρέπει την εξόφληση σειράς ενισχύσεων από τον Πυλώνα Ι και ΙΙ της ΚΑΠ, καθώς και προγραμμάτων που είχαν «κολλήσει» λόγω των προβλημάτων στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Με το νέο Σχέδιο Δράσης, τα οφέλη για τη χώρα και τον αγροτικό κόσμο κινούνται σε τρία βασικά επίπεδα. Πρώτον, διασφαλίζεται ένα σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα διαχείρισης αγροτικών επιδοτήσεων, πλήρως εναρμονισμένο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς ώστε να αποφευχθούν νέα πρόστιμα και καθυστερήσεις. Δεύτερον, καταργούνται τα «πανωγραψίματα» και καθιερώνεται δίκαιη κατανομή των πόρων, με βάση αδιάσειστα στοιχεία για κάθε παραγωγό. Τρίτον, εξασφαλίζεται ότι δεν θα χαθεί ούτε ένα ευρώ κοινοτικών κονδυλίων: σε περίπτωση μικρότερης κατανομής, θα γίνει δεύτερη διανομή τόσο στη βασική ενίσχυση όσο και στις συνδεδεμένες ή στα οικολογικά σχήματα.
Το νέο σχέδιο δράσης και η μετάβαση σε ΟΠΕΚΕΠΕ–ΑΑΔΕ
Το σχέδιο δράσης συνοδεύει τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και καθορίζει λεπτομερώς το πώς θα λειτουργεί το σύστημα ελέγχου και πληρωμών το 2026, ενώ για το 2025 θα εφαρμοστεί υβριδικό μεταβατικό μοντέλο.
Το υβριδικό σύστημα για το 2025 – Τι αλλάζει άμεσα
Για τη χρονιά του 2025 προβλέπονται συγκεκριμένες διαδικασίες:
Υποχρεωτική ταυτοποίηση εκτάσεων
Η δήλωση ΑΤΑΚ είναι πλέον υποχρεωτική για όλα τα αγροτεμάχια, ενώ ο ΚΑΕΚ χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις μικρών εκτάσεων έως 20 στρέμματα με πολυϊδιοκτησία. Σε περιπτώσεις αναντιστοιχιών με δορυφορικές εικόνες, κυρίως σε Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, οι παραγωγοί θα κληθούν μέσω AGRI SNAP να προβούν σε διορθώσεις ώστε να αξιολογηθούν τα αγροτεμάχια ως επιλέξιμα.
Δυνατότητα διόρθωσης για λανθασμένους ΚΑΕΚ
Όσοι είδαν τα αγροτεμάχια τους να μηδενίζονται λόγω λανθασμένων δηλώσεων θα μπορούν να διορθώσουν τα στοιχεία μέσω ενστάσεων.
Υπολογισμός ζωικού κεφαλαίου με αντικειμενικά δεδομένα
Ο αριθμός των ζώων τεκμηριώνεται πλέον από τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών, στοιχεία που αντλούνται από ΕΛΓΟ–ΔΗΜΗΤΡΑ, myDATA και Ε3. Η ελάχιστη αναλογία παραγωγής είναι 100 κιλά γάλα ανά προβατίνα/αίγα, ενώ λαμβάνονται υπόψη και τα στοιχεία σφαγών.
Νέοι κανόνες στους βοσκότοπους
Η επιλέξιμη έκταση προσδιορίζεται από πραγματική παραγωγή. Δεν είναι πλέον δυνατόν να ενεργοποιούνται δικαιώματα σε απομακρυσμένους βοσκοτόπους χωρίς πραγματική χρήση. Οι δημόσιοι βοσκότοποι θα κατανέμονται μόνο στον νομό της εγκατάστασης ή σε όμορο νομό· οι ιδιωτικοί βοσκότοποι επιδοτούνται με βάση την ελάχιστη βοσκοφόρτωση 0,2 ΜΜΖ/ha.
Εάν οι διαθέσιμες εκτάσεις δεν επαρκούν, θα ακολουθεί συμπληρωματική κατανομή με βάση τα τιμολόγια γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών, ώστε να μην αδικηθούν οι ενεργοί κτηνοτρόφοι.
Δικαίωμα ένστασης
Ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα ανακοινώσει σύντομα διαδικασία ενστάσεων για όλες τις παραπάνω περιπτώσεις.
Το νέο σύστημα του 2026 – Ψηφιακό, αυτόματο, αυστηρό
Από το 2026 εφαρμόζεται πλήρως το νέο μοντέλο ελέγχων και πληρωμών:
Ψηφιακός γεωχωρικός χάρτης υψηλής ανάλυσης
Θα δημιουργηθεί νέος εθνικός ψηφιακός χάρτης με δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και τεχνητή νοημοσύνη, ώστε να ορίζονται με ακρίβεια οι επιλέξιμες και μη εκτάσεις.
Ηλεκτρονική ταυτοποίηση αιγοπροβάτων
Κάθε ζώο θα διαθέτει ηλεκτρονικό «βώλο» και όλα τα δεδομένα θα τηρούνται σε νέα ενιαία βάση δεδομένων, συνδεδεμένη με το ΟΣΔΕ.
Στοχευμένοι έλεγχοι με εργαλεία ανάλυσης κινδύνου
Οι έλεγχοι θα βασίζονται σε επίσημα στοιχεία παραγωγής, φορολογίας και κτηματολογίου, ενώ οι επιτόπιοι θα γίνονται από μικτά κλιμάκια με προκαθορισμένα πρωτόκολλα, περιορίζοντας τελείως τη διακριτική ευχέρεια.
Διασταύρωση ιδιοκτησίας ακινήτων
Θα πραγματοποιούνται αυτόματοι έλεγχοι με το Κτηματολόγιο και το Μητρώο Ιδιοκτησίας Ακινήτων της ΑΑΔΕ για πλήρη επαλήθευση του ιδιοκτησιακού καθεστώτος.
