Η κίνηση του Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι την περασμένη εβδομάδα να εκδώσει προεδρικό διάταγμα που καθορίζει μονομερώς από την πλευρά της Αιγύπτου τα θαλάσσια όρια της χώρας προς δυσμάς έχει ήδη αρχίσει να προκαλεί αντιδράσεις.
Μία οριοθέτηση η οποία πλήττει ευθέως και το τουρκολιβυκό μνημόνιο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών του 2019, το οποίο η Ελλάδα χαρακτηρίζει άκυρο.
Η ανακοίνωση της Λιβύης
Την Παρασκευή το υπουργείο Εξωτερικών της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας (GNU), με ανακοίνωση του σχετικά με το Διάταγμα Σίσι κάνει λόγο για «πράξη που αποτελεί παραβίαση των χωρικών υδάτων και της υφαλοκρηπίδας του κράτους της Λιβύης», το καταγγέλλει ως μονομερή ενέργεια μη δίκαιη βάσει του διεθνούς δικαίου, βάζει ωστόσο στο τραπέζι και το ζήτημα των διαπραγματεύσεων.
Πιο συγκεκριμένα το διάταγμα τόνιζε ότι «βάσει των αρχών του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ και του διεθνούς δικαίου, η Λιβύη, διαβεβαιώνει ότι η οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων μεταξύ των δύο γειτονικών κρατών θα πρέπει να συμφωνηθεί με διαπραγματεύσεις που θα εγγυηθούν τα συμφέροντα των δύο πλευρών και θα σεβαστούν την αρχή της ισότητας».
Πρόσκληση σε διάλογο
Σημειώνοντας παράλληλα ότι «το Υπουργείο Εξωτερικών επισημαίνει ότι η υφιστάμενη διένεξη ενδέχεται να προωθηθεί σε διαιτησία, συμπεριλαμβανομένου και του Διεθνούς Δικαστηρίου, σύμφωνα με το Άρθρο 33 του Καταστατικού Χάρτη των ΗΕ, και κατόπιν αποδοχής των δύο μερών κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων». Καλώντας την Αίγυπτο σε διάλογο. Με την Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης.
Διάλογος με ποιον;
Πρόβλημα. Ότι η Αίγυπτος δεν αναγνωρίζει την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης. Αντίθετα την καλεί διαρκώς να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές, όπως ήταν ο στόχος της αρχικά, ζητώντας μάλιστα την παρέμβαση του ΟΗΕ και της ΕΕ, όπως είπε χαρακτηριστικά ο ΥΠΕΞ της Αιγύπτου, Σάμεχ Σούκρι, στην τελευταία επίσκεψη Δένδια στο Κάιρο.
Υπέρ των διαπραγματεύσεων και η Άγκυρα
Στην ανακοίνωση της Αιγύπτου, μετά τη Λιβύη, αντέδρασε και η Άγκυρα, με τουρκικές διπλωματικές πηγές να καλούν τις δύο πλευρές, σύμφωνα με το τουρκικό πρακτορείο Ανατολού να ξεκινήσουν διαπραγματεύσεις «το συντομότερο δυνατό».
Οι ίδιες πηγές σημειώνουν δε ότι «η μονομερής απόφαση της Αιγύπτου για τα θαλάσσια σύνορα δεν συμπίπτει με την υφαλοκρηπίδα της Τουρκίας στην Ανατολική Μεσόγειο», με την Άγκυρα να θέλει να κρατήσει κάποιες μίνιμουμ αποστάσεις.
Ακόμα και αν στην κοινή επιστολή που έχει στείλει στον ΟΗΕ, ως απάντηση στην επιστολή της Ελλάδας, που καταγγέλλει το τουρκολιβυκό μνημόνιο για τους υδρογονάνθρακες, υποστηρίζει ότι η συμφωνία Ελλάδας – Αιγύπτου για οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών είναι άκυρη.
Καταλύτης εξελίξεων το διάταγμα Σίσι;
Αναλυτές τονίζουν ότι η κίνηση Σίσι είναι ικανή για να προκαλέσει σημαντικές εξελίξεις στην περιοχή. Μία κίνηση που όπως επισημαίνουν γίνεται στο πλαίσιο και των τελευταίων ανακαλύψεων σε σχέση με τα κοιτάσματα που βρίσκονται στην περιοχή. Ενδεικτικά αναφέρουν το κοίτασμα Narges, που ανακοίνωσε η Αίγυπτος.
Σημειώνουν δε το ρόλο που παίζει στις εξελίξεις η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία και η χάραξη νέων ενεργειακών δρόμων που επιβάλλεται. Και από τις ΗΠΑ. Οι οποίες ήδη δήλωσαν «παρών» στην περιοχή με την έναρξη των ερευνών της ExxonMobil νοτιοδυτικά της Κρήτης και της Πελοποννήσου.
Με πολλούς να διαβλέπουν έναν επικείμενο συμβιβασμό στο τρίγωνο Ελλάδας – Αιγύπτου – Λιβύης, με αμερικανική διαμεσολάβηση, ίσως. Άλλωστε η συμφωνία Λιβάνου – Ισραήλ έδωσε το παράδειγμα.
Το ερώτημα είναι κατά πόσο τόσο το Κάιρο όσο και η Αθήνα, που έχει στηρίξει την καταδίκη του νέου τουρκολιβυκού μνημονίου στο επιχείρημα ότι η κυβέρνηση Ντμπέιμπα δεν έχει δικαίωμα να διαπραγματεύεται και να υπογράφει τέτοιου είδους συμφωνίες θα μπορούσαν να ανοίξουν την πόρτα του διαλόγου στην Τρίπολη.
Σε κοινή γραμμή Αθήνα – Κάιρο
Ο Νίκος Δένδιας πάντως δήλωσε την ικανοποίηση της Ελλάδας για το διάταγμα Σίσι από το βήμα της Βουλής, την Παρασκευή, κατά τη διάρκεια της παρέμβασης του για τον προϋπολογισμό, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική συνεργασία Αθήνας – Καΐρου. Σημείωσε δε την ανάδειξη της Ελλάδας σε «ενεργειακό κόμβο» και κάλεσε την Τουρκία να επιδιώξει να γίνει μέρος της νέας πραγματικότητας της περιοχής», αντί να «κατασκευάζει εχθρούς από το Αιγαίο μέχρι την άλλη όχθη του Αλταντικού.
Υπενθυμίζεται ότι Σούκρι και Δένδιας μίλησαν στον τηλέφωνο την επόμενη της υπογραφής, του διατάγματος Σίσι, με κάποιες πηγές να υπενθυμίζουν το «γεια σας και αντίο» του ΥΠΕΞ στην Τρίπολη τονίζοντας ότι Αθήνα και Κάιρο έχουν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας. Με το ερώτημα αν Αθήνα και Κάιρο είχαν συνεννοηθεί για την επεισοδιακή αποχώρηση Δένδια από την Τρίπολη να παραμένει. Ενώ ο αιγύπτιος ΥΠΕΞ αναμένεται για μία ακόμα επίσκεψη στην Αθήνα στις αρχές του 2023.
