Με κοσμογονικές αλλαγές που σηματοδοτούν το τέλος μιας εποχής κάνει ποδαρικό το 2025, εντείνοντας τις αβεβαιότητες στην αγορά ενέργειας και στις τιμές φυσικού αερίου, που επηρεάζονται από τις εξελίξεις που διαμορφώνει η λήξη της συμφωνίας διαμετακόμισης αερίου στην Κεντρική Ευρώπη μέσω Ουκρανίας.
«Αυτός ο τερματισμός της διαμετακόμισης φυσικού αερίου δεν είναι απλώς μια προσαρμογή της εφοδιαστικής αλυσίδας αλλά η συμβολική κατάρρευση μιας εποχής», σημειώνει η Τατιάνα Μίτροβα, ερευνήτρια στο Κέντρο Παγκόσμιας Ενεργειακής Πολιτικής στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια. «Ένα σημαντικό μέρος του σοβιετικού δικτύου αγωγών φυσικού αερίου, που κάποτε έφερνε το αέριο της Σιβηρίας στην Ευρώπη, είναι τώρα μια σκιά του πρώην εαυτού του».
Σήμερα, τα 15 δισεκατομμύρια κ.μ φυσικού αερίου που θα λείψουν από την Ευρώπη μπορεί να μη σημαίνουν πολλά για την ενεργειακή ασφάλεια της ΕΕ. Ωστόσο το κενό που θα προκύψει δημιουργεί παρενέργειες σε μια περίοδο που τα αποθέματα ολοένα μειώνονται και οι χώρες που επηρεάζονται από το έλλειμμα του ρωσικού αερίου θα πέσουν στην μάχη του LNG εντείνοντας τον ανταγωνισμό με την Κίνα.
Η ελληνική κυβέρνηση παρακολουθεί με προβληματισμό τις διεθνείς εξελίξεις παρά το γεγονός ότι η χώρα είναι θωρακισμένη και δεν αντιμετωπίζει θέματα ενεργειακής ασφάλειας. Εντούτοις το διεθνές περιβάλλον όπως διαμορφώνεται μετά την λήξη της συμφωνίας μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, καθιστά πιο ακριβές τις προμήθειες LNG και ανεβάζει το κόστος για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Αύξηση 50%
Το προηγούμενο χρόνο οι τιμές του φυσικού αερίου παρουσίασαν αύξηση κατά 50% ενώ η λήξη της συμφωνίας με την Ουκρανία εκτίναξε και πάλι στα 50 την τιμή του ΤTF χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει με ασφάλεια ποια θα είναι η πορεία του το επόμενο διάστημα. Αναλυτές της Bank of America, αναφέρουν ότι η μη ανανέωση της συμφωνίας μπορεί να ανεβάσει την τιμή ακόμη και στα 70 ευρώ. Στην πρόβλεψη αυτή προχώρησε τις προηγούμενες μέρες με δηλώσεις του και ο επικεφαλής του ομίλου της Metlen Βαγγέλης Μυτιληναίος, εκτιμώντας ότι μπορεί να προσεγγίσουμε αυτές τις τιμές εάν υπάρξουν ψυχρές εκπλήξεις το φετινό χειμώνα. Ο ίδιος μάλιστα προέβλεψε ότι η αγορά βρίσκεται σε μια ισορροπία τρόμου μετά την απώλεια του 5% του ρωσικού αερίου που μπορεί να επιβαρύνει την Ευρώπη από 70 έως και 100 δισεκατομμύρια ευρώ λόγω της αύξησης της τιμής του φυσικού αερίου.
Βαρόμετρο ο καιρός
Στις καιρικές συνθήκες και στην επίδραση που θα έχουν στην τιμή του φυσικού αερίου αναφέρεται στην τελευταία της έκθεση και η Goldman Sachs, η οποία κρίνει αναμενόμενη την παύση της τροφοδοσίας της ΕΕ μέσω της Ουκρανίας. Η διεθνής επενδυτική τράπεζα αποδίδει την άνοδο τιμών στην Ευρώπη, στο ψυχρότερο από το μέσο όρο κλίμα που προβλέπεται για τις επόμενες εβδομάδες, το οποίο υπολογίζεται να είναι κατά 4 βαθμούς χαμηλότερο από το μέσο όρο της δεκαετίας.
Όπως αναφέρει η έκθεση, οι ευρωπαϊκές τιμές του φυσικού αερίου στο TTF αυξήθηκαν κατά 14% τις τελευταίες δύο εβδομάδες φτάνοντας στα 50 ευρώ η μεγαβατώρα που είναι το υψηλότερο επίπεδο εδώ και ένα χρόνο. Πριν την πανδημία η μέση τιμή του φυσικού αερίου ήταν 17,5 ευρώ η μεγαβατώρα με την Κομισιόν να προβλέπει ότι η τιμή θα αυξηθεί φέτος στα 86 ευρώ και θα μειωθεί στα 81 ευρώ την επόμενη χρονιά.
Υψηλές πτήσεις για το Ρωσικό αέριο
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει θέσει ως στόχο τη σταδιακή κατάργηση των ρωσικών ορυκτών καυσίμων έως το 2027. Ωστόσο η Ρωσία παραμένει ένας από τους κύριους προμηθευτές αερίου σε χώρες όπως η Σερβία, η Ουγγαρία αλλά και η Ελλάδα μέσω του αγωγού TurkStream, ο οποίος παρακάμπτει την Ουκρανία, διασχίζει υποθαλάσσια τη Μαύρη Θάλασσα προς την Τουρκία και συνεχίζει προς τα Βαλκάνια φτάνοντας μέχρι την Ουγγαρία. Τι γίνεται με τους άλλους αγωγούς;
Ο Nord Stream που συνδέει τη Γερμανία με τη Ρωσία υπέστη ζημιές από εκρήξεις μεσούσης της ενεργειακής κρίσης το 2022 και η νεότερη σύνδεση Nord Stream 2 δεν εγκρίθηκε ποτέ από το Βερολίνο. Η Αυστρία ήταν επίσης πελάτης της Gazprom, αλλά η κύρια εταιρεία κοινής ωφελείας της, η OMV AG, τερμάτισε τη μακροπρόθεσμη σύμβαση προμήθειας τον περασμένο μήνα, λέγοντας ότι η ρωσική εταιρεία δεν την είχε προμηθεύσει με φυσικό αέριο από τα μέσα Νοεμβρίου.
Την ίδια ώρα, οι ρωσικές εισαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου στην ΕΕ έφτασαν σε υψηλό ρεκόρ πέρσι, παρά την προσπάθεια του μπλοκ να ανακόψει την εξάρτηση από το φυσικό αέριο της Μόσχας.
Υπολογίζεται ότι η Ευρώπη εισήγαγε 16,5 εκατ. τόνους ρωσικού LNG μέχρι τα μέσα Δεκεμβρίου, έναντι 15,18 εκατ. τόνων το 2023. Το ποσό είναι επίσης υψηλότερο από το τελευταίο ρεκόρ των 15,21 εκατ. τόνων που εισήχθησαν το 2022. Το Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Χρηματοοικονομικής Ανάλυσης, υποστηρίζει ότι αντί να μειώσουμε σταδιακά τις ρωσικές εισαγωγές LNG, τις αυξήσαμε.
Η βιομηχανία
Το υψηλό ενεργειακό κόστος είναι ένα ισχυρό καμπανάκι και για την ευρωπαϊκή βιομηχανία, η οποία έχει πληγεί από την εκτίναξη των τιμών, με στελέχη του κλάδου να υπενθυμίζουν ότι η ΕΕ έχει τα υψηλότερα κόστη τιμών του πλανήτη σε σχέση με τις ΗΠΑ, την Μέση Ανατολή και την Ρωσία. Όπως αναφέρουν, οι τρέχουσες τιμές του αερίου είναι 5 φορές πάνω από το αμερικανικό αέριο που είναι 3,095 δολάρια ήτοι 10,02 δολάρια η μεγαβατώρα.
Ο ρόλος των ΗΠΑ
Οι αλλαγές που έρχονται στο διεθνές περιβάλλον της ενέργειας και μοιραία επηρεάζουν τις προμήθειες στην Ευρώπη δεν επηρεάζονται μόνο από τις σχέσεις με την Ρωσία αλλά και από την ευρύτερη στρατηγική που αναπτύσσεται στα ενεργειακά θέματα μετά την επάνοδο Τραμπ στο Λευκό Οίκο τις επόμενες εβδομάδες.
Ο νέος Πρόεδρος, σηματοδοτεί την στροφή στα ορυκτά καύσιμα, την επαναξιολόγηση των επενδύσεων στον τομέα των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αλλά και την επαναφορά στο προσκήνιο της πυρηνικής ενέργειας.
Η τοποθέτηση του Chris Wright, Διευθύνοντος Συμβούλου της βιομηχανίας πετρελαίου, στη θέση του Υπουργού Ενέργειας, επαληθεύει το σχεδιασμό της νέας κυβέρνησης να εκμεταλλευτεί την παραγωγή της βιομηχανίας πετρελαίου. Η ομάδα του νέου προέδρου έχει αναφερθεί και στην πλήρη άρση της απαγόρευσης Μπάιντεν στις νέες άδειες εξαγωγής LNG και στην επιτάχυνση νέων αδειών!
Η αδυναμία των ΑΠΕ να παράγουν ενέργεια όλη την μέρα και το κενό που υπάρχει στις τεχνολογίες αποθήκευσης μπαταριών καλλιεργούν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη των ορυκτών καυσίμων. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η κυβέρνηση Τραμπ επιδιώκει να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα με μια μαζική αύξηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων ενώ χώρες σε όλο τον κόσμο προσπαθούν όλο και περισσότερο να συμπληρώσουν τον ενεργειακό τους εφοδιασμό με πυρηνικούς αντιδραστήρες.
Η επιλογή της πυρηνικής ενέργειας, έχει αναβιώσει διακριτικά και στην Ελλάδα με την κυβέρνηση να αφήνει ανοιχτή την πόρτα στους μικρούς αρθρωτούς αντιδραστήρες, επαναξιολογώντας την εξέλιξη της τεχνολογίας και την πορεία των τιμών.
Η πυρηνική ενέργεια προβάλλει ως εναλλακτική λύση και για τις χώρες που επηρεάζονται από τις προμήθειας φυσικού αερίου με την Ουγγαρία να σχεδιάζει επενδύσεις σε πυρηνικούς αντιδραστήρες και άλλες χώρες όπως η Ρουμανία η Σλοβακία η Πολωνία και η Φιλανδία να συμβιβάζονται επίσης με την αμφιλεγόμενη τεχνολογία.
ΜΑΡΙΑΝΝΑ ΤΖΑΝΝΕ
