Του Κώστα Δαλακιουρίδη
Ένα καλό ή κακό μ’ αυτή την κυβέρνηση είναι ότι δεν σου μένει καιρός να φιλοσοφήσεις λιγάκι. Όλη μέρα είμαστε με το άγχος. Θα κλείσει η αξιολόγηση; Θα μειωθούν πάλι τα έσοδα, θα ακριβήνουν τα τρόφιμα, θα φύγουμε από το ευρώ, θα έλθει καμιά φορά η ανάπτυξη;
Κανείς δεν ξέρει ν’ απαντήσει και τα ερωτήματα σέρνονται βαριά και κάθε μέρα γίνονται και βαρύτερα καθώς φορτώνονται από την αβεβαιότητα. Κι εμείς θέλουμε να σκεφτούμε. Πού πάμε, πού πάει η χώρα μας, η Ευρώπη, η ανθρωπότητα, ο πλανήτης.
«Και τι σε νοιάζει εσένα που δεν ξέρεις αν θα ζεις αύριο;» μπορεί να πει κάποιος.
Ο Πασκάλ έλεγε ότι ο άνθρωπος είναι αδύνατος σαν καλαμιά, αλλά είναι σκεπτόμενη καλαμιά κι αυτό του δίνει τη δύναμη.
Δεν ξέρουμε για τον άνθρωπο γενικά, αλλά εμείς οι νεοέλληνες έχουμε απεμπολήσει αυτή την ικανότητα. Πάμε στην τύχη, στα κουτουρού, έτσι δίχως πρόγραμμα, αρκεί να μη σπαταλήσουμε φαιά ουσία.
Ένας φίλος εργολάβος είχε ένα γεροδεμένο εργάτη που όμως ποτέ δεν τον άφηνε μόνο. Κάποιος έπρεπε να του λέει τι θα κάνει αφού του είχε εξομολογηθεί: «αφεντικό κάνω όποια δουλειά θέλεις αλλά μη με βάζεις να σκεφτώ!» Τουλάχιστον ήταν ειλικρινής.
Ο Ηράκλειτος έβαζε υπέρτατη αρχή τον λόγο. Ο λόγος έλεγε είναι άναρχος και αποτελεί την αιώνια αλήθεια. Ο νους των ανθρώπων έχει συγγένεια με τον λόγο του κόσμου. Ο νους έχει την δύναμη από μόνος του να καταλάβει τον κόσμο. Οι άνθρωποι όμως δεν μεταχειρίζονται την δύναμη του νου. Έτσι η ζωή που βιώνουν δεν έχει συνείδηση του εαυτού της και είναι ουσιαστικά ένας ύπνος.
Το χειρότερο όμως απ’ όλα είναι ότι αφήνουμε τους άλλους να σκεφτούν για μας. Κι εκείνοι το εκμεταλλεύονται. Ο Καντ το είχε θέσει παραστατικά:
Πριν οι αξιωματικοί έλεγαν «μη σκέφτεστε . Εκτελέστε»
οι χρηματιστές έλεγαν «μη σκέφτεστε . Πληρώστε»
οι ιερείς έλεγαν «μη σκέφτεστε . Πιστέψτε»
Σήμερα οι πολιτικοί λένε «μη σκέφτεστε . Ψηφίστε»
Κι εμείς ακολουθούμε: «όλοι μαζί κινούμε, συρφετός, μια τέτοια ευγενική φιλοδοξία, έγινε της ζωής μας ο σκοπός» όπως έγραφε ο Καρυωτάκης.
Όταν αυτοί που υποτίθεται ότι σκέφτονται και για μας, αισθανθούν ότι υπάρχουν άνθρωποι που σκέφτονται πραγματικά και δεν μοιρολογούν ή βρίζουν ίσως δούμε μια καλύτερη μέρα.
Κι ας μιμηθούμε τον Μενέλαο Λουντέμη που όταν τον κάλεσαν για μια διάσκεψη στο Βουκουρέστι, αν δεν απατόμαστε, απάντησε: «Θα έλθω, αλλά αυτή τη φορά θα πάρω και το κεφάλι μου μαζί μου!»
Κώστας Δαλακιουρίδης