Το ψέμα αυτό λέγεται είτε για να κάνουμε τον άλλο να αισθανθεί καλύτερα, είτε για να προστατέψουμε κάποιον από την αλήθεια, είτε για άλλους σοβαρότερους λόγους.
Του Κων/νου Τζέκη
Το παθολογικό ψέμα ή αλλιώς μυθομανία χαρακτηρίζεται από συχνά και επανειλημμένα ψέματα για τα οποία δεν υπάρχει συγκεκριμένο κίνητρο. Τα ψέματα αυτά δεν ελέγχονται από το υποκείμενο, το οποίο αδιαφορεί για τις συνέπειες και τις περισσότερες φορές ζημιώνεται. Αυτό που ορίζει το παθολογικό ψέμα είναι η συχνότητα, η χρονιότητα και η έλλειψη οφέλους για το υποκείμενο. Ενώ το παθολογικό ψέμα εμφανίζεται συχνά σε συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές, όπως είναι οι διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων και οι διαταραχές προσωπικότητας, δε συνδέεται απόλυτα μαζί τους.
Το παθολογικό ψέμα αποτελεί ένα φαινόμενο πολλών παραγόντων και οι αιτίες ανάπτυξής του είναι πολλές. Ορισμένες από αυτές είναι η σεξουαλική κακοποίηση στην παιδική ηλικία, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, ορισμένοι γενετικοί παράγοντες, οι μαθησιακές δυσκολίες, η νοητική υστέρηση, η υπερβολή προστατευτικότητα των γονέων, η ζήλια και η αντιπαλότητα μεταξύ αδελφών και συγκεκριμένες ψυχιατρικές διαταραχές (διαταραχές προσωπικότητας και διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων).
Επιστημονικές έρευνες τονίζουν πως η μυθομανία συνδέεται άρρηκτα με τη χαμηλή αυτοεκτίμηση του ατόμου. Το άτομο δηλαδή προσπαθεί ουσιαστικά να εξαπατήσει τον ίδιο του τον εαυτό πιστεύοντας τα ψέματα που λέει στους άλλους για να νιώσει καλύτερα με τον εαυτό του, τουλάχιστον τη στιγμή που τα λέει. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι αυτοί χρησιμοποιούν το ψέμα για να κερδίσουν το θαυμασμό των υπολοίπων ανθρώπων, να ελέγχουν και να «χειρίζονται» τους άλλους, να γεμίζουν το δικό τους αίσθημα ανεπάρκειας αλλά και πιθανές αποτυχίες τους.
Έτσι λοιπόν στην καθημερινή ζωή του Έλληνα, ακούμε μυθεύματα που πολλοί, μπορεί και η πλειονότητα των Ελλήνων, να τα πιστεύουν και να τα ενσωματώνουν στη ζωή τους και μπορεί να τους καθοδηγούν. Παράδειγμα τα άστρα. Δεν γνωρίζω πόσοι και ποιοι τα πιστεύουν, αλλά για να γεμίζουν τα πρωινάδικα από τους αστρολόγους, κάτι σημαίνει αυτό. Να μην θυμηθούμε εκείνο το «μας ψεκάζουν» και καθώς είμαστε ψεκασμένοι δικαιολογούμαστε δια πάσαν νόσον και πάσαν……. Μάλιστα το είχε πει Αρχηγός Κόμματος και αργότερα Υπουργός Εθνικής Άμυνας!!!!
Τελικά είμαστε σαν λαός παραμυθάδες. Παράδειγμα η μυθολογία μας. Ένα τεράστιο πανέμορφο παραμύθι που ακόμα και σήμερα σαν μυθομανείς μας συγκινεί.
Να θυμηθούμε την Ελληνική Επανάσταση που το ξανθό γένος θα μας απελευθέρωνε, την τάση που έχουμε για τον τζόγο, για κρυμμένους θησαυρούς, για τα παραμύθια της Χαλιμάς.
Να θυμηθούμε τη 17 Νοέμβρη που περιμέναμε να βρίσκεται από πίσω ο Ανδρέας, ο Άκης, ο Κώστας, ο Γιάννης σημαίνοντα πρόσωπα στην πολιτική και οικονομική ζωή μας και όταν αποκαλύφθηκε πως ηγούνταν ένας Μελισσοτρόφος, μάλλον απογοητευτήκαμε.
Να θυμηθούμε τα τελευταία γεγονότα με την Ελληνική Μαφία. Όλοι περιμέναμε κάτι το ιδιαίτερο και μάλλον μας απογοητεύει η απουσία του Μύθου, αφού πέφτει στη συνείδησή μας το παραμύθι που δεν επαληθεύεται με τους Γεωργιανούς εγκληματίες.
Τελικά είμαστε οπαδοί του Πλάτωνα που ονειρεύονταν μια ιδανική πολιτεία ή ότι εμείς είμαστε η αντανάκλαση μιας ζωής που δεν είναι αυτή που ζούμε ή οπαδοί του Αριστοτέλη που θεμελίωσε τις επιστήμες με την παρατήρηση και το πείραμα;
Τελικά η αντιμετώπιση της μυθομανίας είναι αρκετά περίπλοκη, όχι όμως και αδύνατη. Από τη στιγμή που συνδέεται με πληθώρα ψυχιατρικών διαταραχών, όπως είναι οι διαταραχές ελέγχου των παρορμήσεων και οι διαταραχές προσωπικότητας, ο ειδικός ψυχικής υγείας πρέπει πρώτα να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια διαταραχή πίσω από τα ψέματα αυτά ή αν το ψέμα αποτελεί μία συμπεριφορά που συνδέεται με συγκεκριμένα γεγονότα ζωής. Μεγάλο εμπόδιο για τη θεραπεία μας αποτελεί το γεγονός ότι τις περισσότερες φορές δεν αναγνωρίζουμε ότι έχουμε πρόβλημα και κατά συνέπεια δε ζητάμε τη βοήθεια ειδικού.
Μήπως είναι καλύτερα έτσι; Πειράζουμε κανέναν; Όχι, Αφήστε μας λοιπόν στην τρέλα μας και μη μας συνεφέρετε που λέει και ο Μητσιάς.