Γράφει η Ελένη Σιδηροπούλου Τομπουλιδου
Ψωμί μια μικρή λέξη με πολύ μεγάλη ιστορία
Σύμβολο Ζωής και Πίστης συνδεδεμένο με την θρησκεία μας
Όταν πριν πολλά χρόνια όπως αναφέρει η Παλαιά Διαθήκη φευγοντας οι Ισραηλίτες από την Αίγυπτο με τον Μωυσή και βρέθηκαν στην έρημο ταλαιπωρημένοι πεινασμένοι ο Θεός του έστειλε το 《μάννα》ενα είδος ψωμιού και έτσι μπόρεσαν να αντέξουν και να συνεχίσουν το ταξίδι τους 《και περνώ θέση εδω με ολων τον σεβασμό να πω ,που το εμαθα απο την πρόγιαγια μου όταν ταξιδεύαμε εναν κοτέ’ρ《κομμάτι》 ψωμίν να έϊς ση’ν τσάντας 》 μου έλεγε πάντα ..
Το ψωμί που στην Καινή Διαθήκη με τους πέντε άρτους και τα δυο ψάρια χόρτασαν χιλιάδες άθρώποι και περίσσεψαν ποσά κοφίνια!!
Και ένα ακόμα επίσεις που όταν ο Ιησούς στον Μυστικό Δείπνο ευλόγησε το ψωμί,το έκοψε κομμάτια το μοίρασε στους μαθητές του και είπε 《Λάβετε φάγετε τούτο εστί το σώμα μου》…..
Στον Πόντο η παρασκευή ψωμιού ήταν ολόκληρη διαδικασία απο την προετοιμασία να πιάσουν το Προζύμι είχαν με λουλούδι ειδικό …..Το ρωσικό και το κλασικό που ήθελε 2 μέρες να κάτσει να ξινύσει έτσι ώστε να γίνει το ψωμί νόστιμο.. Από αυτό κρατούσαν σε ένα σκεύος για το επόμενο ζύμωμα όπου το ανανέωναν…..Επίσεις είχαν και με τον βασιλικό που το κρατούσαν από την γιορτή του Τιμίου Σταυρού ….
Είχαν το σταρένιο ψωμί που ήταν σπάνιο από καθαρό αλεύρι και θεωρούνταν είδος πολυτελείας για εύπορες οικογένειες . Οι μεσαία τάξη ειχε το《λαζουδένον αλεύρ”》 φουρνισμένο 《φούρνικον αλεύρ”》 δηλ.απο《καλαμπόκι=λαζούδ’》με λιγο καθαρό σιτάρι …
Οι ποιό φτωχοί είχαν μόνο το καλάμποκίσιο φουρνισμένο αλεύρι για ψωμί και όμως ήταν πολύ εύγευστο !!και από χρώμα και από εμφάνιση
Ετοίμαζαν τα σκεύη τους από βραδύς κοσκίνιζαν το αλεύρι με το ψιλό κόσκινο 《Τσαροκόσκινον》 Το έβαζαν στη σκάφη ξύλινη μεγάλη《 Καρσάν》την έλεγαν,
Ειχαν την《 Ζυμωξύσρτεν》=κάτι σαν την γνωστή μας σπάτουλα αλλα σε μεταλλική με χερούλι σκαλιστό …που έκοβαν το ζυμάρι Ετοίμαζαν τον ξυλόφουρνο τον άναβαν καλά να πάρει θερμοκρασία είχαν τα 《Τσατσία》=ψιλά κλαδιά δέντρων και αφου έμεναν τα《 τσιλίδε 》τα κάρβουνα τα μικρά τα καθάριζαν απο το κατω μέρος του φούρνου να φύγουν όλα και οι στάχτες από τα ξύλα με την 《Καταμάγιαν 》=πανιά, κουρέλια δεμένα σε μια ξύλινη βέργα μήκος 1.5 με 2 μέτρα να μπορεί να φτάνει μέχρι στην άκρη του ξυλόφουρνου
Φούρνιζαν τα ψωμιά όπου τα είχαν ήδη ετοιμα μέσα στις πινακωτές να έχουν έτσι ένα όμορφο σχήμα και με την 《Πυρρίφτεν》=ενα ξύλινο φτυάρι μακρύ τα έβαζαν μεσα στο φούρνο σε κυκλική σειρα και έκλειναν την πορτα του φούρνου με κάτι βάρη 《 Φουρνοπλάκ’》 για μια ώρα περίπου .
Έναν πήγαιναν στον φούρναρη 《φουρουντζήν》τον πλήρωναν με ψωμιά η με αλεύρι ..
Αφού τα έβγαζαν το τοποθετούσαν στο 《Ψωματαρείον》ειδικό σκεύος για πολλά ψωμιά περίπου 20 στον αριθμό για μια βδομάδα της μέρες του χειμώνα…
Το πάνω μέρος μέρος του ψωμιού το έλεγαν《 Απανωκέρετσον》 το κατω μέρος 《αφκανοκέρετσων》 Την ψίχα την έλεγαν 《Απολάδ’》και φυσικά οι ποιο νόστιμες γωνίες 《Κερέτσια》
Ανάλογα με το ποιό μέρος του ψωμιού που επιθυμούσε ο καθένας είχαν και τις ανάλογες προλήψης τους!!!
Όταν δεν πρόφταιναν να φουρνίσουν γιατί είχε αρκετή ώρα όλη η διαδικασία ,αλλος ένας τρόπος ψωμιού ήταν στο 《σατζ》
Ένας δίσκος μεταλλικός θολωτός που από την κατω μεριά εκαναν με στάχτη και νερό έναν χυλό και το άλειφαν να κοψει η πολλη θερμοκρασία. Το Σατζ το εβαζαν επάνω στην 《εμπροστία》σιδερένιο τρίποδο με ξύλα που άναβαν έτσι ώστε να κάνουν γρήγορα το ψωμί κάτι σαν τα λαβάσια ….
Όταν δέ περίσσευε το ψωμί είχαν τρόπο να το μαγειρέψουν έτσι ώστε να φαγωθεί
Όπως το *βραστάρ,το τσουμούρ’κ.α
Το ψωμί μια από τις βασικές πηγές πρωτεϊνών και υδατανθράκων με αρκετό σίδηρο,βιταμίνη B και λίγη βιταμίνη A
Από τα τότε Χρόνια μέχρι και σήμερα το ψωμί είναι ένα δώρο Θεού Ευλογημένο
Η πρώτη ανάγκη του ανθρώπου …
Σας ευχαριστώ
Με σεβασμό και εκτίμηση
Ελένη Σιδηροπούλου
Τομπουλιδου
