Εάν ο Περικλής, εκτός των άλλων, είναι ο Ηγέτης στον οποίο οφείλουμε την ανέγερση του Παρθενώνα, ο Αυτοκράτορας Ιουστινιανός , είναι εκείνος, στον οποίο οφείλουμε την ανέγερση της ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ.
Ο Ιουστινιανός γεννήθηκε το 428 μ.Χ, όταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ήταν ο θείος του Ιουστίνος ο Α’, ο οποίος και τον υιοθέτησε και τότε στο πραγματικό του όνομα που ήταν Φλάβιος, προστέθηκε το όνομα Ιουστινιανός.
Αργότερα, σε ηλικία 45 ετών, το 527 μ.Χ, ο θείος του τον αναγόρευσε σε Συναυτοκράτορα και ύστερα από λίγους μήνες, όταν πέθανε ο θείος του, αναγορεύτηκε ως ο 15ος Αυτοκράτορας του Βυζαντίου, η δε Θεοδώρα την οποία είχε ήδη παντρευτεί, στις 4-4-527 μΧ με τη σειρά της, στέφθηκε και αυτή, Αυγούστα.
Η βασιλεία του Ιουστινιανού, υπήρξε από τις πλέον σημαντικές στην ιστορία του Βυζαντίου, αλλά και από τις πλέον ταραχώδεις, καθ’ όσον, πέντε χρόνια μετά την ανάληψη των καθηκόντων του εκδηλώθηκαν στις 11 – Ιανουαρίου του 532 μ.Χ, πολύ σοβαρές διενέξεις και εξεγέρσεις στον Ιππόδρομο, μεταξύ των Βένετων και των Πράσινων, που κράτησαν περίπου 40 ημέρες, εξεγέρσεις οι οποίες έφτασαν στο σημείο, ακόμη και της αμφισβήτησης του τίτλου του, ως Αυτοκράτορα, σε βαθμό που είχε φοβηθεί τόπο πολύ, που ήταν σχεδόν έτοιμος να φύγει απ’ την πόλη.
Όμως ύστερα από την σθεναρή στάση της Θεοδώρας και τις πιέσεις της να πάρει άμεσα δυναμικές αποφάσεις ώστε με το στρατό να καταστείλει τους στασιαστές αμέσως ο Ιουστινιανός πείσθηκε και κάλεσε, τους στρατηγούς του, Βελισάριο, Μούνδρο και Ναρσή τους οποίους διέταξε με μονάδες ενόπλων στρατιωτών να εισέλθουν στον Ιππόδρομο και να καταστείλουν την εξέγερση, βέβαια με σχεδόν 30.000 νεκρούς.
Μετά 40 ημέρες από την καταστολή της εξέγερσης, ο Ιουστινιανός ανακοίνωσε, ότι στη θέση της παλιάς και μικρής εκκλησίας, θα αναγερθεί η νέα και μεγάλη ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ.
Την κατασκευή και επίβλεψη της ανέγερσης, την ανέθεσε σε δύο πολύ σπουδαίους, Αρχιτέκτονες – Μηχανικούς, στον Ισίδωρο και στον Ανθέμιο, ο δε θεμέλιος λίθος τοποθετήθηκε στις 23 – 2 – 532 μ.Χ, το δε όλο έργο, ολοκληρώθηκε, στις 27 Δεκεμβρίου του 537 μ.Χ, σε διάστημα 5 ετών και 10 μηνών.
Ο τύπος της εκκλησίας, ονομάζεται, βασιλική μετά τρούλου για την ανέγερση της δε, σε σημερινά δεδομένα το κόστος της κατασκευής της ΑΓΙΑΣ ΣΟΦΙΑΣ, ανήλθε σε 2,5 Δις Ευρώ.
Στην τελετή των εγκαινίων, στα «Θυρανοίξια» όπως λέγεται, όταν ο Αυτοκράτορας εισήλθε στο Ναό με το πλήθος να χειροκροτεί, απ’ την κατάνοιξη, το Μεγαλείο και την Λαμπρότητα, ο Ιουστινιανός, σε άπτεστα Ελληνικά, αναφώνησε:
«Νενίκηκα Σε Σολομών!»
Ο Ναός, έχει μήκος 78,16 μ. και πλάτος, 71,82 μ. Δηλαδή εμβαδόν 5,612 στρεμμμάτων. Ο τρούλος, έχει ύψος 13,8 μ. και διάμετρο 31 μ. Το δε συνολικό ύψος της ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑΣ, από το δάπεδο, έως την κορυφή του τρούλου, είναι 54 μ.
Πριν την είσοδο στο ΝΑΟ, στο προαύλιο, υπήρχε μια κρήνη, μαρμάρινη, πάνω στην οποία ήταν γραμμένη μια πρόταση, στην καρκινική γραφή που έλεγε: «Νίψον ανομήματα, μη μόναν όψιν», η οποία διαβάζεται και ανάποδα και σήμαινε: «Να πλένεις και τις αμαρτίες σου, όχι μόνο το πρόσωπό σου».
Η τελευταία λειτουργία στην ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ, ύστερα από 915 χρόνια, παρουσία του Αυτοκράτορα Κων/νου Παλαιολόγου, έγινε τα μεσάνυχτα τις 28-5-1453, ένα βράδυ πριν την Άλωση του Βυζαντίου από τα Οθωμανικά στίφη. Δηλαδή πριν 570 χρόνια.
Επιμέλεια κειμένου
Γιάννης Σιδηρόπουλος
Δικηγόρος Κατερίνης
Πρώην Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου
