Τα σιροπιαστά γλυκά ξέρουμε ότι έχουν προέλευση γενικά την ανατολή και πολλά από αυτά μάς τα έφεραν στην Ελλάδα οι πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία.
Οι μπαμπάδες όμως φαίνεται ότι είναι η μοναδική εξαίρεση: Μάς ήλθαν από τη δύση.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Σύμφωνα με την Νικολέτα Μκρυωνίτου (πηγή: Γαστρονόμος 16-2-24) η ιστορία του γλυκού ξεκινά το 1710 με τον εξόριστο Πολωνό βασιλιά Στανισλάς Α ́, στον τόπο της εξορίας του, τη Λωραίνη της Γαλλίας. Είχε, λέει, στα μπαγκάζια του μια μπαγιάτικη babka – αυτό το είδος τσουρεκιού ακόμη το φτιάχνουν στη χώρα του. Για να γίνει βρώσιμο ξανά το ξερό κομμάτι, το μούσκεψε με γλυκό ουγγαρέζικο κρασί Tokaji και το αποτέλεσμα έκανε θραύση. Κατά μία εκδοχή, επειδή ο Στανισλάς διάβαζε κάθε βράδυ τις Χίλιες και Μία Νύχτες, ονόμασε το γλυκό baba, εμπνευσμένος από τον Αλή Μπαμπά.
Τους μπαμπάδες έκανε γνωστούς σε όλη τη Γαλλία ο ζαχαροπλάστης της κόρης του Στανισλάς, Nicolas Stohrer, ο οποίος είχε την ιδέα να βουτήξει τους μπαμπάδες σε ρούμι. Μάλιστα, το 1730 άνοιξε δικό του ζαχαροπλαστείο-φούρνο στο Παρίσι, που υπάρχει ακόμη, θεωρείται ο παλαιότερος στη Γαλλία και πουλάει μπαμπάδες σε αναρίθμητες παραλλαγές. Το baba au rhum, δηλαδή μπαμπάς με ρούμι, έφτασε στην Ιταλία στις αρχές του 19ου αιώνα από Γάλλους σεφ, οι οποίοι εργάζονταν σε σπίτια Ναπολιτάνων αριστοκρατών. Εκείνοι οικειοποιήθηκαν το σιροπιαστό γλυκό και οι παστιτσερίες του ιταλικού νότου τελειοποίησαν τους μπαμπάδες, εντάσσοντάς τους στη λίστα με τα παραδοσιακά τους γλυκά και σερβίροντάς τους κάποιες φορές, αντί για ρούμι, με λιμοντσέλο.
Στη χώρα μας, οι μπαμπάδες βρήκαν πρόσφορο έδαφος, καθότι μας αρέσουν τα μπόλικα σιρόπια στα γλυκά. Ωστόσο, σπανίως συναντάμε τις παραδοσιακές, αυθεντικές συνταγές, αφού οι ντόπιοι ζαχαροπλάστες κάνουν τα δικά τους. Οι μπαμπάδες, πάντως, είναι από εκείνα τα μεγαλειώδη ρετρό γλυκά που έχουν μεγάλο σουξέ στις μέρες μας.
Σύμφωνα με την Τατιάνα Οικονομίδου (7-1-21) οι μπαμπάδες στο ταξίδι τους από την Ιταλία προς τα ανατολικά έκαναν πρώτη στάση Κωνσταντινούπολη, όπου το 1880 άνοιξε στο Πέραν το ζαχαροπλαστείο Lebon από τον ζαχαροπλάστη της Γαλλικής Πρεσβείας Edouard Lebon που έφερε όλα τα ευρωπαϊκά γλυκά μεταξύ των οποίων και τους αφράτους μπαμπάδες. Όλοι περνούσαν μπροστά από τις βιτρίνες του και το όνομά του από ένα ευφυές παρατσούκλι έγινε σύνθημα «Chez Lebon, tout est bon», δηλαδή Στον Lebon όλα είναι ωραία. Οι μπαμπάδες του μεθούν την Πόλη και αντιγράφονται από όλα τα ζαχαροπλαστεία, Μαρκίζ, Lyonnaise, Βασιλικόν, Θεμιστοκλή, Λονδίνον που κάνουν ευρωπαϊκή στροφή. Σε αυτά και κυρίως, στο L’ Oryan που μετά την απαγόρευση των ξένων επωνυμιών ονομάζεται Baylan, εκπαιδεύονται και οι καλύτεροι τεχνίτες αργότερα, των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης αφού λειτουργούσε και σαν σχολή ζαχαροπλαστικής.
Από αυτούς που έρχονται πρόσφυγες το ’22, φτάνουν και οι μπαμπάδες στην Ελλάδα πρώτα στη Θεσσαλονίκη όπως όλα τα σιροπιαστά, και στη συνέχεια, στην Αθήνα όπου γίνονται το αστικό γλυκό της δεκαετίας του ΄60-΄70. Σερβίρονται στο περίφημο ρώσικο ζαχαροπλαστείο Πέτρογραδ στη Σταδίου που είχε ανοίξει η οικογένεια του Νίκυ Γιάκοβλεφ όπου συνήθιζε και ο ίδιος να παίζει στο πιάνο προς τέρψη των θαμώνων, στο Zonar’s του Ζωναρά, και στο Φλόκα, και παντρεύουν τη σιροπιαστή γλύκα που λατρεύουν οι Έλληνες -το γονίδιο της Ανατολής γαρ- με την πιο ραφινάτη ζύμη, απαύγασμα της γαλλικής πατισερί.
Στα μέσα της δεκαετίας του ‘90 θεωρούνταν ήδη ρετρό. Και όπως κάθε ρετρό, απαγορευμένο μπροστά στον νεοπλουτισμό. Μαζί με τους μπαμπάδες κατατάσσονται στη ρετρό κατηγορία, η σοκολατίνα, η νουγκατίνα, η Κοπεγχάγη, το ραβανί, που εξοβελίζονται από τα ζαχαροπλαστεία. Στην Αθήνα παραμένουν μόνο λίγοι που τιμούν το είδος όπως το περίφημο Rio στο Παλαιό Φάληρο από τον Κωνσταντινοπολίτη Απόστολο Παναγιωτίδη που έμαθε την τέχνη στο Baylan.
Και φέτος, μετά από μια μακρά χειμερία νάρκη, οι μπαμπάδες κάνουν την απόλυτη επιστροφή. Τα περισσότερα ζαχαροπλαστεία έχουν και μια βερσιόν, όχι απαραίτητα επιτυχημένη, και η μόδα παίρνει τις διαστάσεις λατρείας. Γιατί οι μπαμπάδες δεν είναι γλυκό, είναι μεγαλείο!
