“Το μέλλον ανήκει στους σοφούς”

Του Γιάννη Κορομήλη

Το μεγαλύτερο πρόβλημά μας, ημών σχεδόν όλων των Νεοελλήνων (εξαιρούνται οι πολλά έχοντες  και κατέχοντες), είναι για επτά και πλέον χρόνια τι μας επιφυλάσσει το μέλλον. Οι εξ΄ημών, κάποιας ηλικίας σκέφτονται κυρίως τα παιδιά και τα εγγόνια τους. Οι νεότεροι  τα παιδιά τους ή/ και τους εαυτούς τους. Οι νέοι τέλος βρίσκονται κυριολεκτικά σε αδιέξοδο.  Κι είναι κι οι επιστήμονες μελλοντολόγοι που αποφαίνονται: « το μέλλον ανήκει στους σοφούς»,. Μ΄αλλα λόγια στο μέλλον θα κατέχουν τις καλύτερες θέσεις, από άποψη κοινωνική, οικονομική κ.λ.π. οι σοφοί δηλ. εκείνοι  οι άνθρωποι που θα έχουν τη δύναμη ή την ικανότητα  της γνώσης, της κατανόησης, της ανάλυσης, της ορθής κρίσης και δράσης.

Όπως εξελίσσονται, η επιστήμη και η τεχνολογία  φαίνεται πως οι επιστήμονες μελλοντολόγοι έχουν δίκιο. Κάποτε και για αιώνες οι ισχυροί ήταν οι γαιοκτήμονες. Το «έδαφος» είχε τον πρώτο λόγο. Αργότερα (βιομηχανική εποχή) προστέθηκαν δυο ακόμη παράγοντες. Έγιναν τρεις: έδαφος, κεφάλαιο, εργασία. Η εργατική τάξη ήταν η πολυπληθέστερη και η αδικημένη. Προέκυψαν έτσι ο καπιταλισμός  (η κυριαρχία του κεφαλαίου) και ο κομμουνισμός με στόχο ( για νομοτέλεια, μιλούσε, κάνοντας προφανώς λάθος, ο πατέρας του επιστημονικού Σοσιαλισμού Κάρολος Μαρξ) την κυριαρχία της εργατικής τάξης (τη δικτατορία του προλεταριάτου  , τουλάχιστον στην πρώτη φάση).

Σήμερα, μετά το 1970 και ιδιαίτερα μετά το 1990 και τη διάλυση του υπαρκτού, λεγόμενου, σοσιαλισμού από τη μια πλευρά και η κατακόρυφη μείωση της εργατικής τάξης λόγω  της ανάπτυξης της τεχνολογίας,  και από την άλλη η κατάρρευση  της Σοβιετικής  Ένωσης, της μιας εκ των δυο υπερδυνάμεων μπήκαμε ως ανθρωπότητα σε μια καινούργια εποχή,  την εποχή της πληροφορίας.. Με μια (προς το παρόν, τουλάχιστον) υπερδύναμη τις ΗΠΑ,  και την ισχυροποίηση, της γνώσης. Έτσι το τρίπτυχο είναι: έδαφος, κεφάλαιο, εργασία ανήκει πλέον στο παρελθόν. Όχι βέβαια παντελώς αλλά ως γνωστό σχήμα.

Πάντα (στο ορατό τουλάχιστον μέλλον) το κεφάλαιο θα έχει το ρόλο του και η εργασία αλλά όχι όμως όπως ην γνωρίζαμε αλλά περισσότερο στο πνευματικό τομέα. Ένας άλλος πολιτισμός θα προκύψει. Ακόμα πάντως δεν ξέρουμε την μορφή. Αυτό που ξέρουμε ήδη είναι ότι η γνώση και η σοφία κυρίως θα παίξουν κυρίαρχο ρόλο. Ωστόσο λες και κάποιο αόρατο χέρι αγωνίζεται να ματαιώσει την πορεία των ανθρώπων προς τη σοφία. Κι αυτό φαίνεται καθαρά από το γεγονός ότι έχει επεκταθεί τόσο πολύ η πληροφόρηση μέσω αναξιόπιστων μέσων κυρίως ώστε αποτελεί πλέον παράγοντας σύγχυσης  αντί κατανόησης.  Κυριαρχεί η παραπληροφόρηση και η ημιμάθεια. Και τα δυο ό,τι χειρότερο για την πραγματική γνώση και ακόμη περισσότερο για τη σοφία.

Ήδη από πολύ νωρίς (1943),  προφητικά  θα έλεγε κανείς, ο Τόμας Στερνς  Έλιοτ, ένας από τους σημαντικότερους ποιητές του 20^ου αιώνα,  που βραβεύτηκε με το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1948, έγραφε (κραύγαζε εναγωνίως, θα μπορούσε  κάποιος να πει):  «Που είναι όλη η σοφία που χάσαμε μέσα στη γνώση; Πού είναι όλη η γνώση που χάσαμε μέσα στην πληροφόρηση;»

 Συνεχίζεται