Μια παροιμία λέει, «Βασιλικός κι αν μαραθεί, την μυρωδιά την έχει».
Επιμέλεια Θ. Δημητριάδη
Και μια άλλη, «Μαζί με τον βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα». Γιατί το λέμε αυτό;
Αν θέλετε να φτουρήσει ο βασιλικός σας και να μείνει φουντωτός και μυρωδάτος όλο το καλοκαίρι – ή και τον χειμώνα, αν το λέει η καρδιά του – κάντε τα σωστά ποτίσματα και κορφολογήματα.
Συνυφασμένος με το καλοκαίρι, ο βασιλικός φωτογραφίζεται σε κυκλαδίτικες αυλές και απλώνει το άρωμά του στα ξενύχτια μας και τα φαγοπότια μας – καθότι είναι βρώσιμος. Όλοι τον λατρεύουν, αλλά λίγοι τον περιποιούνται όπως πρέπει
Ο βασιλικός κατάγεται από την Ινδία, ή ίσως από το Ιράν και είναι πιθανό να καλλιεργείται για περισσότερα από 5.000 χρόνια. Συγκαταλέγεται στα μονοετή φυτά – με εξαίρεση τον πολυετή βασιλικό, και αυτό μοιάζει παράξενο σ’ εμάς που το βλέπουμε να ζει στη γλάστρα μόνο λίγους μήνες.
Είναι όλοι οι βασιλικοί ίδιοι;
Όχι βέβαια. Μια βόλτα στα φυτώρια θα σας πείσει ότι υπάρχουν πολλές ποικιλίες, που διαφέρουν μεταξύ τους στο μέγεθος αλλά και το σχήμα των φύλλων.
Οι ειδικοί επιμένουν ότι υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές στα αρώματα, αλλά και σε κάποια ειδικά χαρακτηριστικά.
Για παράδειγμα, ο αγιορείτικος δεν είναι μονοετές αλλά πολυετές φυτό, ζει 3-4 χρόνια και τα βγάζει πέρα με τις χειμωνιάτικες θερμοκρασίες. Όποιο είδος όμως κι αν επιλέξετε, σγουρό, αγιορείτικο ή πλατύφυλλο γενοβέζικο, να ξέρετε ότι για τη σάλτσα πέστο κατάλληλος είναι μόνο ο πλατύφυλλος.
Μήπως έριξες πολύ βασιλικό;
Μπορεί οι παππούδες μας να τον φορούσαν στο πέτο για να τον μυρίζουν όλη μέρα, αλλά τη γεύση του τη χόρτασαν πιο πρόσφατες γενιές σε αρκετά ιταλικά πιάτα, όπου ο βασιλικός περισσεύει (φτιάξε φαρφάλες με κρεμώδη σάλτσα και θα μας θυμηθείς). Η πιο δημοφιλής χρήση του στη μαγειρική είναι στην ιταλική σάλτσα πέστο ή πιστού στη Γαλλία. Εκεί που οι σεφ τον έχουν στα όπα-όπα. Κι εμείς που τον αγαπάμε εξίσου;
Φροντίζοντας τον βασιλικό μας
Το στάδιο της φύτευσης του σπόρου, που γίνεται τον Μάρτιο, ή του μοσχεύματος, που συνηθίζεται τον Απρίλιο, δεν αφορά εμάς τους ερασιτέχνες «καλλιεργητές» του βασιλικού, που απλώς τον αγοράζουμε ωραίο και μοσχομυριστό στη γλάστρα του φυτωρίου. Εμείς καλούμαστε απλώς να τον συντηρήσουμε:
- Ο βασιλικός είναι ένα φυτό που «διψάει» και θέλει νερό. Θα έχετε προσέξει ότι αν δεν είναι φρεσκοποτισμένος τα φύλλα του «κατσουφιάζουν» και χάνουν τη ζωντάνια τους. Οπότε τον ποτίζουμε λίγο και συχνά: καθημερινά ή μέρα παρά μέρα τις ζεστές καλοκαιρινές μέρες. Η ποσότητα του νερού έχει σημασία καθώς όταν ρίχνουμε πολύ νερό και το υπόλειμμά του λιμνάζει στο πιάτο της γλάστρας, υπάρχει κίνδυνος να κιτρινίσουν τα φύλλα που βρίσκονται κοντά στη βάση του φυτού. Αυτό δείχνει ότι το φυτό έχει ποτιστεί υπερβολικά. Είναι αυτό που λέει κι η παροιμία «Μαζί με τον βασιλικό ποτίζεται κι η γλάστρα».
- Ο βασιλικός, αν και είναι στα «ντουζένια» του το καλοκαίρι, δεν θέλει απευθείας έκθεση στον ήλιο, γιατί τα φύλλα του κινδυνεύουν από εγκαύματα. Γι’ αυτό επιλέγουμε σκιερές ή μη σκιερές θέσεις και χαιρόμαστε το ζωηρό και γεμάτο χυμούς και αρώματα φύλλωμά του. Αν έχετε επιλέξει τον αγιορείτικο πολυετή βασιλικό, την περίοδο του χειμώνα μην τον αφήσετε εκτεθειμένο στον δυνατό βοριά ή τον χιονιά. Αν δεν μπορείτε να του αλλάξετε θέση, χρησιμοποιήστε ειδικό αντιανεμικό ύφασμα για την προστασία των φυτών.
- Κορφολογούμε τον βασιλικό μας όταν ψηλώνει πολύ και ανθοφορεί ή «σποριάζει», όπως έλεγαν οι παλιές νοικοκυρές, που έσπευδαν να του κόψουν τη φόρα μόλις έβλεπαν τα πρώτα άνθη για να επιμηκύνουν τη ζωή του. Έχετε τον νου σας: Η ανθοφορία κρατάει όλο το καλοκαίρι και είναι και η περίοδος της συλλογής του βασιλικού.
- Για το λίπασμα δεν αγχωνόμαστε: μία φορά το μήνα την άνοιξη και το φθινόπωρο ταΐζουμε τον βασιλικό μας με βιολογικό λίπασμα
Εκτός από το άρωμα, τι άλλο θα κερδίσω από το βασιλικό μου;
Ο βασιλικός κρατάει μακριά τα κουνούπια και γενικότερα τα έντομα. Οι προηγούμενες γενιές με την εμπειρική γνώση φύτευαν στις αυλές τον βασιλικό μαζί με άλλα εντομοαπωθητικά φυτά, όπως λεβάντα, μέντα και δεντρολίβανο. Στη δική μου αυλή, πάντως, που όλα αυτά ευδοκιμούν παρέα, τα κουνούπια κάνουν πάρτι…
Ακόμη, αν έχετε ένα μποστανάκι με ντοματιές στον κήπο σας, οι εμπειρικοί γεωπόνοι λένε ότι καλό είναι να φυτέψετε απ’ ανάμεσα βασιλικούς καθώς και κατιφέδες, για να κρατήσετε τα σκουλήκια και τα έντομα μακρά προστατεύοντας έτσι την οικογενειακή σοδειά.
Αν έχετε ημικρανίες, το ρόφημα βασιλικού μπορεί να σας ανακουφίσει. Ο βασιλικός δρα καταπραϋντικά και στα συμπτώματα του ευερέθιστου εντέρου. Ο βασιλικός αναφέρεται ακόμη ως ενισχυτικό της μνήμης, οπότε μπορείτε να φτιάξετε ένα ρόφημα όπου θα συνδυάσετε τον βασιλικό με το επίσης ενισχυτικό της μνήμης φασκόμηλο, ή να ρίξετε μερικές σταγόνες αιθέριο έλαιο στο ειδικό σκεύος αρωματοθεραπείας, να ανάψετε το ρεσό και να μάθετε καλύτερα το μάθημά σας, καθώς εκτός από τη μνήμη βοηθά και στη συγκέντρωση.
Πηγή: kefaloniapress.gr
Να κι ένα παλιό τραγουδάκι για τον βασιλικό (που χορεύεται συρτό καλαματιανό):
Mάνα μ’, σγουρός βασιλικός,
πλατύφυλλος και δροσερός.
Mάνα μου, ποιος τον πότιζε,
και ποιος τον κορφολόιζε;
Πέταξε κλώνους και κλωνιά
και σκέπασε τη γειτονιά,
και σκέπασε και μένανε,
που μ’ έχει η μάνα μ’ ένανε.
