Πριν από αρκετά χρόνια τα σπίτια ήταν ανοιχτά. Της γιαγιάς μου, για παράδειγμα, στην εξώπορτα είχε όλη μέρα το σχοινί έξω απ’ την πόρτα, που το τραβούσες, άνοιγες και έμπαινες, όποιος κι αν ήσουν.
Γράφει ο Θόδωρος Δημητριάδης
Και στο πατρικό μας είχε το κλειδί έξω απ’ την πόρτα. Όποιος ήθελε άνοιγε και έμπαινε, όποια ώρα κι αν ήταν… Τα σπίτια είχαν πάντα κόσμο, που περνούσε για μια «καλημέρα», έναν καφέ, μια κουβέντα. Όταν τα σπίτια ήταν φωταγωγημένα, ήξερες πως κάποιος γιορτάζει. Στις γιορτές πηγαίναν όλοι απρόσκλητοι, με κάποιο γλυκό σπιτικό και σπάνια με λουλούδια ή καμιά κολόνια, έτσι, κάτι για το καλό! Είχαν τα φοντάν για κέρασμα, το υποβρύχιο με δροσερό νερό αν ήταν καλοκαίρι, καμιά καριόκα, συκαλάκι γλυκό, ένα λουκουμάκι…
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ζούμε στην εποχή που για να πας επίσκεψη, όχι μόνο στην τράπεζα ή το γιατρό, αλλά και σε κάποιον δικό σου, πρέπει να κλείσεις προηγουμένως ραντεβού. Ζούμε στην εποχή με τα κλειδωμένα σπίτια, τα κλειδωμένα κινητά, τις κλειδωμένες αναρτήσεις στο facebook – μόνο για φίλους, τα κλειδωμένα μυαλά, τις κλειδωμένες ψυχές.
Όλα λειτουργούν με Pin και password. Ανταλλάσσουμε καλημέρες στο Facebook και απαντούμε με Like. Στις γιορτές στέλνουμε ευχές ηλεκτρονικά σε γνωστούς και άγνωστους και μας απαντούν με Like. Ούτε σπιτικά κεράσματα, ούτε λικέρ, ούτε μια κουβέντα, μια αγκαλιά, ένα κοίταγμα στα μάτια, ένα χαζολόγημα, μια πόρτα ανοιχτή…
Στη Λήμνο το πιο συνηθισμένο γλυκό για κέρασμα είναι τα βενιζελικά, ένα φοντάν με γλάσο. Με λευκή επίστρωση γλυκιάς βανίλιας και σοκολατο-αμυγδαλένια γέμιση. Πρόκειται για το γλυκό με το οποίο πριν από χρόνια υποδέχτηκαν στη Λήμνο το Βενιζέλο και έχει μείνει ως ανάμνηση αφού είναι ιδιαίτερο τόσο στην όψη όσο και γευστικά.
Η ιστορία τους είναι γνωστή: Περίπου 20 χρόνια μετά την απελευθέρωση της Λήμνου και την ένταξη της στο Ελληνικό κράτος ένας από τους σημαντικότερους πολιτικούς άντρες της σύγχρονης Ελληνικής ιστορίας ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέφτηκε το νησί τον Μάιο του 1934.
Ο Βενιζέλος αποβιβάστηκε στο Ρωμείκο γιαλό της πρωτεύουσας Μύρινας κοντά στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, όπου πλήθος κόσμου είχε συγκεντρωθεί για να τον καλωσορίσει. Ο Βενιζέλος δοκίμασε διάφορα εδέσματα που του πρόσφεραν οι κάτοικοι του νησιού μεταξύ άλλων και «κάποιες μπάλες με αμύγδαλο». Ενθουσιάστικε πολύ με αυτά τα «γλυκά χωρίς όνομα» και ζήτησε να δοκιμάσει ξανά . Από τότε τα γλυκά αυτά ονομαστήκαν «βενιζελικά».
Πώς τα φτιάχνουμε
Στη γέμιση μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα αμύγδαλα είτε λεπτοτριμμένα σε μορφή σκόνης είτε λιγότερο αλεσμένα ώστε να τα νιώθουμε τραγανά σε κάθε μπουκιά. Το σημείο που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή είναι η κάλυψη τους με τη βανίλια, διότι ανάλογα τη θερμοκρασία της είναι λιγότερο ή περισσότερο διάφανη και ένα υλικό που στεγνώνει πολύ γρήγορα, γι’ αυτό θέλει γρηγοράδα.
ΥΛΙΚΑ
- 250 γρ αμύγδαλα ασπρισμένα
- 1 ΚΣ άχνη ζάχαρη
- 100 γρ αλεσμένη κουβερτούρα
- 1 ΚΣ κακάο σκόνη
- 1 σφηνάκι (30 m λικέρ
- λίγο κονιάκ
- 400 γρ βανίλια υποβρύχιο
Για το σιρόπι:
- 80 γρ ζάχαρη
- 80 ml νερό
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
- Για το σιρόπι βάζω σε ένα κατσαρολάκι τη ζάχαρη με το νερό, ανακατεύω και τα αφήνω να βράσουν για 2-3 λεπτά και να λιώσει η ζάχαρη σε μέτρια θερμοκρασία. Το βγάζω από την εστία και το αφήνω να κρυώσει.
- Αλέθω τα αμύγδαλα (δεν χρειάζεται να γίνουν τελείως σκόνη) μαζί με 1 κ.σούπας άχνη.
- Παρόμοια στο μούλτι χτυπάω την κουβερτούρα τεμαχισμένη να γίνει σκόνη.
- Σε ένα μπολ ρίχνω τα αμύγδαλα, την κουβερτούρα, το κακάο και το λικέρ ανακατεύοντας τα καλά.
- Προσθέτω λίγο-λίγο 50 ml περίπου από το κρύο σιρόπι, μέχρι το μείγμα να γίνει κολλώδες (και να μπορεί να πλαστεί).
- Βρέχω τα χέρια μου με κονιάκ, παίρνω 15 γρ από το μείγμα και το πλάθω σε μπαλίτσες.
- Τις τοποθετώ πάνω σε λαδόκολλα σε ένα ταψί και τις αφήνω για 24 ώρες να στεγνώσουν σε θερμοκρασία δωματίου (αν έχει πολύ ζέστη μπορώ να τα βάλω στο ψυγείο).
- Σε ένα κατσαρολάκι ζεσταίνω τη βανίλια να λιώσει και να γίνει ρευστή σε μέτρια ένταση. Παίρνω κάθε φορά μια μπαλίτσα βοηθώντας με δύο κουταλάκια και τη βουτάω γρήγορα καλύπτοντας την ολόκληρη. Τη βγάζω πάνω στη λαδόκολλα και την αφήνω να στεγνώσει.
- Ανάλογα τη ρευστότητα της βανίλιας την βουτάω μία ή δυο φορές στο μείγμα (αφού πρώτα έχει στεγνώσει την πρώτη φορά). Αν η βανίλια ζεσταθεί πολύ δεν μένει πολύ πάνω στη μπάλα με αποτέλεσμα να γίνεται διάφανη, επομένως χρειάζεται και δεύτερο βούτηγμα. Αν η βανίλια είναι λιγότερο ρευστή καλύπτεται αμέσως αλλά επειδή στεγνώνει γρήγορα μπορεί να μην έχει καλύψει όλη τη μπάλα.
- Τις αφήνω να στεγνώσουν για 30 λεπτά (στεγνώνουν και πιο γρήγορα ανάλογα την εποχή και τη θερμοκρασία) και με ένα κοφτερό λείο μαχαίρι κόβω περιμετρικά στη βάση κάθε βενιζελικού τη βανίλια που έχει στεγνώσει.
- Τα τοποθετώ σε χάρτινες θήκες και είναι έτοιμα για σερβίρισμα. Τους καλοκαιρινούς μήνες τα διατηρώ κλεισμένα σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο.
Εννοείται ότι, εάν δεν θέλουμε να μπούμε στον κόπο να τα φτιάξουμε, τα αγοράζουμε έτοιμα, είτε από όλα τα καταστήματα της Λήμνου, είτε σε όλη την Ελλάδα εκεί που πουλάν λημνιακά προϊόντα.
(Η φωτογραφία του Ρωμέϊκου Γιαλού είναι ευγενική προσφορά του Παναγιώτη Σφυρή)
