Τα πολιτικά κόμματα, όλα ανεξαιρέτως, έχασαν παντελώς την αξιοπιστία τους. Ωστόσο δημοκρατία χωρίς κόμματα – ως τώρα τουλάχιστον – δεν νοείται. Η πρώτη, η αθηναϊκή Δημοκρατία, δεν είχε κόμματα. Ούτε καθολική ψηφοφορία. Ελάχιστοι οι πολίτες σε σχέση με τον πληθυσμό της επικράτειας της πόλης – κράτος. Μπορούσαν να συγκεντρωθούν σε μια πλατεία – οι εκάστοτε έχοντες δικαίωμα λήψης αποφάσεων – και να ακούγονται από όλους οι ρήτορες. Οι σύγχρονες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Οι πληθυσμοί τους είναι υπερβαλλόντως μεγάλοι. Ούτω πως προέκυψε η ανάγκη διαμεσολάβησης των κομμάτων.
Τα πολιτικά κόμματα, όλα ανεξαιρέτως, έχασαν παντελώς την αξιοπιστία τους. Ωστόσο δημοκρατία χωρίς κόμματα – ως τώρα τουλάχιστον – δεν νοείται. Η πρώτη, η αθηναϊκή Δημοκρατία, δεν είχε κόμματα. Ούτε καθολική ψηφοφορία. Ελάχιστοι οι πολίτες σε σχέση με τον πληθυσμό της επικράτειας της πόλης – κράτος. Μπορούσαν να συγκεντρωθούν σε μια πλατεία – οι εκάστοτε έχοντες δικαίωμα λήψης αποφάσεων – και να ακούγονται από όλους οι ρήτορες. Οι σύγχρονες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Οι πληθυσμοί τους είναι υπερβαλλόντως μεγάλοι. Ούτω πως προέκυψε η ανάγκη διαμεσολάβησης των κομμάτων. Ενός νέου σχετικά θεσμού, των λίγων τελευταίων αιώνων, που γνώρισε τα στάδια κάθε καινοτομίας. Άρνηση, αδιαφορία, πολεμική, αποδοχή, συνταγματική κατοχύρωση. Κάπου εδώ είμαστε σήμερα. –
Τα κόμματα λοιπόν ως εντολοδόχοι του λαού, τον εκπροσωπούν, τον αντιπροσωπεύουν, μεταφέρουν (υποτίθεται) τη θέλησή του, νομοθετούν, δίνουν στις χώρες τις κυβερνήσεις τους. Μόνο που στην πορεία, και λόγω της ενάσκησης της εξουσίας (στο όνομα πάντα του λαού), διεφθάρησαν όλα ανεξαιρέτως. Ακόμα κι αυτά που δεν ανέλαβαν ποτέ τη διακυβέρνηση της χώρας. Η διαφθορά είναι αρρώστια. Κολλητική μάλιστα. Μεταδίδεται δε αστραπιαία και ποικιλοτρόπως. ( «Η εξουσία διαφθείρει – είπε κάποιος. Η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα). Αυτονομήθηκε λοιπόν – παρά τα αντιθέτως λεγόμενα- το πολιτικό σύστημα και από εντολοδόχος έγινε εντολέας.
Για να ακριβολογούμε. Μπερδεύτηκαν πολύ τα πράγματα μεταξύ εντολέα και εντολοδόχου. Προέκυψαν οι πελατειακές σχέσεις. Το φαινόμενο τουτέστιν να καταλάβουν τα κόμματα το , κράτος (κομματοκρατία, κλεπτοκρατία κ.α) και να το εκμεταλλεύονται προς ίδιον όφελος. Εαυτών, και των πελατών, των ψηφοφόρων τους. Δηλαδή μεγάλου τμήματος του λαού. Έδιναν οι πολίτες την ψήφο τους και για αντάλλαγμα έπαιρναν κάποιο ρουσφέτι. Γνωστά σε όλους τα των πελατειακών σχέσεων.
Λιγότερο γνωστά τα της διαπλοκής. Οπου δηλαδή τα κόμματα συνεργαζόταν με μεγάλους οικονομικούς παράγοντες- γνωστούς στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ- προς αμοιβαίο όφελος. Οι παράγοντες ενίσχυαν οικονομικά την προεκλογική εκστρατεία ενός ( ή και περισσότερων ) κόμματος ή συγκεκριμένων υποψηφίων βουλευτών με αντάλλαγμα, όταν το κόμμα γινόταν κυβέρνηση, τη μερίδα του λέοντος δημοσίων έργων ή προμηθειών. Φυσικά κάτι ανάλογο, σε μικρότερη ασφαλώς κλίμακα γινόταν και σε άλλους χώρους. Στην Τοπική Αυτοδιοίκηση π.χ. και αλλαχού.
Με την κρίση βέβαια τα φαινόμενα διαφθοράς περιορίστηκαν. Όχι για κάποιο άλλο λόγο, αλλά γιατί το κράτος ξέμεινε από χρήματα. Περιορίστηκαν, δεν εκμηδενίστηκαν. Διότι ο Έλληνας, πολυμήχανος ως γνήσιος απόγονος του Οδυσσέα, βρίσκει τρόπους να εξασφαλίσει το κάτι τι του. Διορισμό ας πούμε σε κάποια αδρά αμειβομένη δημόσια θέση. Κάποιο συμβούλιο. Κάποια αρχή. Καμία απόσπαση, μετάθεση κι άλλα πολλά που και τα κόμματα τα ξέρουν καλά και οι πολίτες.
Τα κόμματα συνεχίζουν και σήμερα το «θεάρεστο» έργο τους. Με αριστερή όπως αυτοχαρακτηρίζεται κυβέρνηση. Παραδείγματα πάμπολλα. Τα γράφουν οι εφημερίδες, τα καταγγέλλουν οι τηλεοράσεις και τα άλλα ηλεκτρονικά μέσα ενημέρωσης. Να καταργηθούν λοιπόν; Δεν είναι και τόσο απλό. Διότι: 1. Ποιος και πως θα τα καταργήσει; Είναι συνταγματικά κατοχυρωμένα (άρθρο 29 του Συντάγματος). Θα μπορούσαν να αυτοκαταργηθούν αλλά θα ήταν αφέλεια να περιμένουμε κάτι τέτοιο. Να γινόταν «επαναστατικώ δικαίω». Αλλά ποιος θα κάνει την επανάσταση; 2. Ας υποθέσουμε ότι καταργούνται με θαύμα. Τι θα πάρει τη θέση τους; Ένα φασιστικό ή ναζιστικό ή μήπως ένα κομμουνιστικό κόμμα; Καλύτερα να μας λείψει κάτι τέτοιο. Τι μας απομένει λοιπόν;
Συνεχίζεται